گریشنا:علی اصغر شعاعی در همایش آموزش زبان عربی بر اهمیت لهجه عربی در آموزش قرآن تاکید کرد.
به گزارش حبیبه بخشی دوشنبه، بیستم، بهمن‌ماه، همایش آموزش زبان عربی با حضور اساتید و مربیان قرآنی، دانشجویان علوم قرآنی و نماینده ادارات و ارگان‌ها در سالن دفاعیه دانشکده علوم پزشکی برگزار شد.
دکتر علی اصغر شعاعی، معاون دانشگاه معارف و علوم قرآنی قم، مدرس این همایش بود. همایش آموزش زبان عربی زیر نظر دانشکده علوم قرآنی و سازمان تبلیغات در روز دوشنبه از ساعت سه عصر شروع شد و تا ساعت شش عصر به پایان رسید. آشنایی با لهجه عربی، اهمیت لهجه عربی در جهان اسلام و کشورهای فارسی زبان برای تلاوت بهتر قرآن کریم و روش تدریس از موضوعات مورد بحث این همایش بود.
دکتر شعاعی با امید به این که روزی مقاومت شکسته شود و آموزش و پرورش لهجه عربی را به رسمیت بشناسد گفت: «باید فارسی را فارسی و عربی را عربی و به صورت درست صحبت کنیم.»
او در ادامه گفت: «خواندن قرآن با لهجه فارسی برای ما ایرانیان نوعی عادت است وگرنه هیچ کشوری نمی‌تواند آن را تحمل کند.»
صادق استوار، قائم مقام دانشکده معارف و علوم قرآنی، از آموزش زبان عربی در دو بخش تخصصی و غیر تخصصی برای شرکت‌کنندگان گفت و هدف از این امر را ارتقاء تدریس در کلاس‌های قرآنی و یادگیری زبان عربی در خواندن صحیح قرآن کریم دانست.
کتاب صدای ماندگار در هنر تلاوت قرآن کریم از دکتر شعاعی و سی‌دی آن و همچنین خلاصه‌ی همایش روش تدریس به صورت جزوه بین شرکت‌کنندگان توزیع شد و قرار بر این است که بر اساس همین کتاب و جزوه آزمون گرفته شود. همچنین به نفرات برتر گواهینامه دوره‌ی آموزشی تدریس قرآن از طرف دانشکده علوم قرآنی صادر خواهد شد.
بحث و گفتگو در مورد چگونگی ایجاد فرهنگ قرآنی و ایجاد انگیزه برای جوانان و نوجوانان در زمینه قرآنی با حضور مسئولین فرهنگی و موسسات قرآنی، صبح روز دوشنبه از ساعت نه تا دوازده در سالن کنفرانس دانشکده علوم پزشکی و برنامه محفل انس با قرآن در مسجد ولی‌عصر(عج) از ساعت هشت و نیم تا ساعت ده شب با اجرای دکتر علی اصغر شعاعی از دیگر برنامه‌های این روز بود.
تصحیح خبر: دی‌ماه ۱۳۹۷ دکتر شعاعی در تماس با گریشنا خواهان تصحیح این خبر شدند. تیتر این خبر «خواندن قرآن با لهجه فارسی باعث تمسخر میشود» تغییر پیدا کرد. همچنین این بخش نیز از متن حذف شد: «چون اگر قرآن با لهجه‌ی فارسی خوانده شود باعث تمسخر در زبان عربی به ویژه در خواندن قرآن میشود.» و توضیح داده شد:«در بیشتر کشورها جهان اگر قرآن با لهجه غیر عربی خوانده شود خوش‌شان نمی‌آید.» اگردر انتقال صحبتهای ایشان اشتباهی رخ داده است پوزش می‌خواهیم.
او در ادامه گفت: «زبان فارسی برای ما ایرانیان شیرین و یک نوع عادت است وگرنه هیچ کشوری نمی‌تواند آن را تحمل کند.»
یعنی از نظر ایشون زبان فارسی اینقدر مسخره است که تنها در صورت عادت میشه تحملش کرد؟
جناب ما طوطی نیستیم که……کنیم طبق روایات و تفاسیر هر کس به هر زبانی میخاد با معبود خود صحبت میکند.حالا قران به عربی هست ربطی به زبان فارسی ومسخره کردن ندارد
ایشون فرمودند وقتی میگیم قرآن باید با زبان قرآنی خونده بشه نه فارسی، چه ربطی داره به مسخره کردن زبان فارسی، در ضمن همایش زبان عربی نبوده که اگه بود هم زبان دین ماست که باید به عنوان اولین زبان رسمی دنیا اهمیت داده بشه
اولین زبان رسمی دنیا؟؟!!
تا حالا ما شنیده ایم زبان بین المللی که همه میتوانند صحبت کنند انگلیسی بوده جناب گمنام کمی سواد بدم خدمتتون؟
امروز لهجه عربی بعد همایش لباس عربی بعد هم غذای عربی .تا کی نوبت رقص عربی برسد .خود عربا همه رو انگلیسی زوم کردند اون وقت ما همایش عربی میگیریم وتوی این همایش توذوق زبان فارسی میزنند.حیف انرژی جوانان ما که روی یادگیری عربی هدر میرود.بحث یاد گیری قران چیز دیگری است.خلط مبحث نشه.
آقای شعایی خوب است بدانید در بسیاری از کشور های دنیا فارسی تدریس میشود و دانش آموختگان آن فارسی را نه تنها تحمل میکنند بلکه به آن عشق می ورزند.
شما برای تایید زبان عربی که به حق زبان اسلام و کامل ترین زبان هاست نیازی به سرکوفت زدن به زبان شیرین فارسی ندارید .
متاسفانه خبر رو بد فهمیدید ایشون گفتند قرآن باید با لهجه قرآنی باشه چه بخواهیم و چه نخواهیم بنا به گفته قرآن خود قرآن به زبان عربی است یعنی تا الان این رو نفهمیده بودیم؟ پس باید عربی خونده بشه نه با لهجه فارسی این کجاش توهین به زبان فارسی است ؟ جلسه که برتری و تفاوتها و… بین زبان فارسی و عربی که نبوده و…
با کامنتهاتون خرابترش نکن لطفا. زبان فارسی شیرینترین زبان است که ما فارسی زبانان بهش افتخار میکنیم
خیلی بد گفته اون جمله رو
جناب فتاحی کمی دقت کنید گفتند که در خواندن قران با لهجه فارسی .
جناب شعاعی کم زبان فارسی را مسخره نکرد. کار به جایی رسیده بود که کشور غنا و سودان را به صورت الگو معرفی می کرد. و دکان فروش کتاب و سی دی اش را در چندین مرتبه تبلیغ می کرد. واقعا که مد ضل العالی!!!
برای ما که هیچ زبانی مثل زبان مادری نمیشود
سلام.
چرا قرآن با فارسی نمیشه خوند؟چه جور بی احترامی به قرآن میشه؟اونی که عربی بلد نیست بخونه بنظرت باید چکارکنه؟
هرچقدر بزرگانی چون شهید مطهری ، شریعتی و علامه جعفری میکوشیدند نشان دهند ایرانی بودن و فارسی زبان بودن ما تضادی با اسلام ندارد افرادی از این قبیل تخم فاصله میان اسلام و ایران میکارند.
این جمله ایشون جز بدبینی به دین مبین اسلام چیز دیگه ای رو به ارمغان نمی آره.
شما که تو جلسه نبودی این طور بی ادبانه حرف نزن آخه جلسه برای مربیان قرآنی بوده و… گفته اند آموزش قرآن باید با زبان قرآنی و لهجه عربی باشه به نظرم اگه بخواهیم این قرآن رو با زبان فارسی شیوع بدیم هم نمازمان مشکل داره و .. یک نوع مسخره کرردن قرآنه این کجاش فاصله بین قرآن و ایران واسلامه؟!!!!!
این بابا هم از انور بوم افتاده خبر نداره!!!
آیات قرآن به هر زبان ،لهجه و گویشى که تلاوت شود همان عظمت ،حلاوت و دلالت خاص این کتاب بزرگ را دارد ، نگارش قرآن مجید به زبان عربى به این معنا نیست که همه آن را به عربى تلاوت نمایند.
انشالله خداوند ما را از پیروان راستین آیات مبارکه و منوره این کتاب شریف قرار دهد. آمین.
زبان فارسی زبان مادریست. چرا نگن که معنی و تفسیر فارسی قرآن رو بخونید. خود عربها از زبانشون دارن فاصله میگیرن، ما باید مبلغ زبان فارسی باشیم، زبان فارسی نماد فرهنگمونه و یکی از اصلی‌ترین زبان‌های اولیه دنیاست، همین که با عربی قاطی و شده و عربی رو داریم به زور پاس میکنم تو دبیرستان خودش کلیه.
و اما بگم هرقدر زبان فارسی غیر قابل تخمل باشه، مطمئن باشید زبان عربی با اون قوانین سختش غیرقابل تحمل‌تره.
اصلا صحبت کردن آقای شعاعی خوب و بجا نبوده بلکه بد و بیراه بوده.
او در ادامه گفت: «زبان فارسی برای ما ایرانیان شیرین و یک نوع عادت است وگرنه هیچ کشوری نمی‌تواند آن را تحمل کند.»
خوب وقتی اینجور ادمی میاد توی شهر گراش انتظار دارید گراش پیشرفت کنه
چه جوریه ادم اگر یک سوره قران رو انکار کنه اعدامش میکنند ولی یکی مثل این اقا که فکر کنم عرب زاده باشه داره به ٧٠ملیون ایرانی توهین میکنه با احترام باش رفتار میکنند
برای انهای که رفتن صحبتهای ایشون رو گوش دادن باید خون گریه کرد
اینو هم اضافه کنم وقتی خیابان فردوسی رو تغیر نام میدن و نماد فردوسی رو مثل نماد شاه زمین میزنند چه انتظاری داریم
ایران رو باید تغیر نام داد باید گفت
الایران العربی
ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۸۷۲ ﺩﺭ ﻧﺸﺴﺖ ﺍﺩﯾﺒﺎﻥ ﻭ ﺯﺑﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻥ
ﺍﺭﻭﭘﺎﯾﯽ ﺩﺭ ﺑﺮﻟﯿﻦ ، ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ، ﻓﺎﺭﺳﯽ ، ﻻﺗﯿﻦ ﻭ
ﺳﺎﻧﺴﮑﺮﯾﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﻩ
ﺷﺪﻧﺪ . ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪٔ ﺗﻌﺮﯾﻒ، ﺯﺑﺎﻧﯽ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽﺁﯾﺪ
ﮐﻪ ﯾﮑﻢ، ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﺩﻭﻡ، ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﻏﻨﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ
ﻭ ﺳﻮﻡ ﺩﺭ ﺁﺧﺮﯾﻦ ﻫﺰﺍﺭﻩ ﻋﻤﺮ ﺧﻮﺩ ﺗﻐﯿﯿﺮﺍﺕ ﺍﻧﺪﮐﯽ ﮐﺮﺩﻩ
ﺑﺎﺷﺪ . [ ۷ ]
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎﺭ ﻭ ﺗﻨﻮﻉ ﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻞﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺳﻪ
ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻭﻝ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﺖ . [ ۸ ] ﺩﺍﻣﻨﻪ ﻭﺍﮊﮔﺎﻥ ﻭ ﺗﻨﻮﻉ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎ
ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﭘﺮﻣﺎﯾﻪﺍﺳﺖ ﻭ ﯾﮑﯽ
ﺍﺯ ﻏﻨﯽﺗﺮﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎ ﻭ ﺩﺍﯾﺮﻩ
ﻟﻐﺎﺕ ﺑﻪﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽﺁﯾﺪ . ﺩﺭ ﮐﻤﺘﺮ ﺯﺑﺎﻧﯽ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻟﻐﺎﺗﯽ
ﭼﻮﻥ ﺩﻫﺨﺪﺍ ( ﺩﺭ ۱۸ ﺟﻠﺪ ) ﻭ ﯾﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻌﯿﻦ ( ﺩﺭ ۶
ﺟﻠﺪ ) ﺩﯾﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ . [ ۹ ]
ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺍﺯ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﭘﺎﺭﺱ ﺩﺭ ﺣﺪﻭﺩ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ
ﭘﺎﺭﺱ ﺩﺭ ﺟﻨﻮﺏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ
ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺩﺭ ﺩﯾﮕﺮ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺯﯾﺎﺩﯼ
ﯾﺎﻓﺖ ﺑﻪﻃﻮﺭﯼﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﺮﯾﺎﻥ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ، ﺯﺑﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﻭ ﮔﻮﯾﺶﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺑﺰﺭﮒ
ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﭘﺎﺭﺗﯽ ﻭ ﺑﻠﺨﯽ ﺷﺪ ﻭ ﺑﺨﺶﻫﺎﯼ
ﺑﺰﺭﮔﯽ ﺍﺯ ﺧﻮﺍﺭﺯﻣﯽﺯﺑﺎﻧﺎﻥ ﻭ ﺳﻐﺪﯼﺯﺑﺎﻧﺎﻥ ﻧﯿﺰ
ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺑﺎﻥ ﺷﺪﻧﺪ . [۱۰ ] ﮔﻮﯾﺸﯽ ﺍﺯ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﮐﻪ
ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭﯼ ﻧﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ
ﮔﻮﯾﺶ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭﯼ ﺩﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ
ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺭ ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺑﻪ ﺳﻮﯼ ﻏﺮﺏ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﭘﺎﺭﺱ ﻭ
ﺩﯾﮕﺮ ﻧﻘﺎﻁ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ .
ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۴۰ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﺗﻦ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺍﺳﺖ (ﺑﯿﻦ ۵۸٪ ﺗﺎ ۷۹٪ ) . [۱۱ ] [۱۲ ] ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﻧﺨﺴﺖ
۲۰ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﺗﻦ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ، ۵ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﺗﻦ ﺩﺭ
ﺗﺎﺟﯿﮑﺴﺘﺎﻥ، [ ۱۳ ] ﻭ ﺩﺭ ﺍﺯﺑﮑﺴﺘﺎﻥ ﺣﺪﻭﺩ ۷ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﺍﺳﺖ .
[۱۴ ] [ ۱۵ ] ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﮔﻮﯾﺶﻭﺭﺍﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﺩﺭ ﻫﻨﺪ ﻭ
ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ (ﻧﮕﺎﻩ : ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺷﺒﻪﻗﺎﺭﻩ
ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ) . ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﯽ ﺑﻮﺩﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ
ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺗﺎﺟﯿﮑﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺗﺴﻠﻂ ﮔﻮﯾﺸﻮﺭﺍﻥ ﺳﺎﯾﺮ
ﺯﺑﺎﻥﻫﺎ ﺑﺪﺍﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﺩﻭﻡ ﺭﻭﯼ ﻫﻢﺭﻓﺘﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ
ﺷﻤﺎﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽﮔﻮﯾﺎﻥ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺣﺪﻭﺩ ۱۱۰ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﺗﻦ
ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﮐﺮﺩ . [۱۶ ] ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺳﯿﺰﺩﻫﻤﯿﻦ ﺯﺑﺎﻥ
ﭘﺮﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺭ ﻣﺤﺘﻮﺍﯼ ﻭﺏ ﺍﺳﺖ . [۱۷ ]
ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﻧﺎﻡ
ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﺭﺍﺑﻄﻪٔ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻭ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﻫﻨﺪﻭﺍﺭﻭﭘﺎﯾﯽ
[۱۸ ]
ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﻧﻮ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻭ ﺩﺭ ﭘﻬﻨﻪﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ
ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﯾﯽ ﻧﺎﻡﻫﺎﯼ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺩﺍﺭﺩ . ﺍﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥ
ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺭﺳﻤﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﭘﺎﺭﺳﯽ، ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ
ﺩﺭﯼ، ﺩﺭ ﺗﺎﺟﯿﮑﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺗﺎﺟﯿﮑﯽ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺯﺑﮑﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ
ﻧﺎﻡ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺍﺳﺖ . ﺍﮔﺮﭼﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺯﺑﺎﻥ
ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ . [۱۹ ]
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺑﺤﺮﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﻧﺎﻡ ﻋﺠﻤﯽ ﺩﺍﺭﺩ . ﺩﺭ ﺗﺮﮐﯿﻪ
ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﺍﺩﺑﯽ ﺑﻮﺩ ﻧﺎﻡ
ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺁﻥ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺍﺷﺖ . ﺩﺭ ﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ
ﭘﺎﺭﺳﯽ، ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ . ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺯﺑﺎﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ
ﻭﺍﮊﮔﺎﻥ ﺩﺭﯼ ﻭ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍ ﻧﯿﺰ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﮑﺎﺭ
ﻣﯽﺑﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﺮﺏ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺍﺳﺖ . ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭ
ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻧﺎﻡ ﺍﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﮐﺸﻮﺭ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺍﺳﺖ .
[۲۰ ] ﺍﺯ ﺳﻮﯾﯽ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺗﺤﻮّﻝ «ﭖ » ﺁﺭﯾﺎﯾﯽ ﺭﺍ
ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺁﻥ ﺑﻪ « ﻑ » ﻣﯽ ﺩﺍﻧﻨﺪ . [۲۱ ] ﻭ ﺩﺭ ﺩﺑﯿﺮﻩ ﭘﻬﻠﻮﯼ
ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺍﺝﻫﺎﯼ «ﭖ » ﻭ «ﻑ » ﯾﮏ ﺣﺮﻑ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯿﺮﻓﺘﻪ ﻭ
ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﻌﻀﯽ ﺍﺯ «ﭖ » ﻫﺎﯼ ﭘﻬﻠﻮﯼ «ﻑ » ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ
ﻣﯿﺸﺪﻧﺪ . ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺑﯽ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﺑﻮﯾﮋﻩ ﻗﺮﻥﻫﺎﯼ ﻧﺨﺴﺖ
ﺩﻭﺭﻩ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﻟﺴﺎﻥ ﺍﻟﻌﺠﻢ ﯾﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺠﻢ
ﻭ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﻋﺠﻤﯽ ﻭ ﮔﺎﻫﯽ ﻧﯿﺰ ﻋﺠﻤﻮ ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ . ﺑﻄﻮﺭ
ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺍﻟﻀﺤﺎﮎ ﺁﻣﺪﻩﺍﺳﺖ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﺍﺯ
ﻋﺠﻤﯽ ﺳﻠﻤﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﺳﺖ . [ ۶ ]
ﺟﺎﯾﮕﺎﻩ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺭﻧﮓ ﺳﺒﺰ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺭﺳﻤﯿﺖ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻭ ﺭﻧﮓ ﻧﺎﺭﻧﺠﯽ
ﺳﺮﺯﻣﯿﻦﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺑﺎﻧﺎﻥ ﻣﻬﺎﺟﺮ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﺳﮑﺎﻥ
ﺩﺍﺭﻧﺪ .
ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﺭﮐﺎﻥ ﺍﺻﻠﯽ ﻫﻮﯾﺖ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ
ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﻠﯽ ﻭ ﺭﺳﻤﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ
ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ، ﻭﻟﯽ ﻫﻮﯾﺘﯽ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﻓﺮﺍﺗﺮ ﺍﺯ ﻓﻼﺕ ﺍﯾﺮﺍﻥ
ﺩﺍﺭﺩ . [۲۲ ] ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺩﻟﯿﻞ ﻋﺼﺮ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﺎﺕ ﻭ ﺩﻫﮑﺪﻩ
ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺁﻧﺮﺍ ﺁﺳﯿﺐﭘﺬﯾﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ . [۲۳ ] ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﺯ ﺣﺪﻭﺩ
ﺳﺎﻝ ۱۰۰۰ ﻣﯿﻼﺩﯼ ﺗﺎ ۱۸۰۰، ﺯﺑﺎﻥ ﻣﯿﺎﻧﺠﯽ ﺑﺨﺶ ﺑﺰﺭﮔﯽ
ﺍﺯ ﻏﺮﺏ ﻭ ﺟﻨﻮﺏ ﺁﺳﯿﺎ ﺑﻮﺩ . [۲۴ ] ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ
ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﻫﻨﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ، ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﮑﻮﻣﺖ
ﮔﻮﺭﮐﺎﻧﯿﺎﻥ ﺩﺭ ﻫﻨﺪ، ﮐﻪ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭﯼ ﺗﯿﻤﻮﺭﯾﺎﻥ
ﺩﺭ ﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺳﻤﯽ ﺍﯾﻦ ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭﯼ
ﻭﺳﯿﻊ ﺑﻮﺩ . [۲۵ ] ﯾﺎ ﻧﻘﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻭﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻩ
ﺍﺳﻤﺎﻋﯿﻞ ﺻﻔﻮﯼ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍﯼ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺟﻨﮓﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﻗﻄﻌﻪ
ﺷﻌﺮﯼ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺮﮐﯽ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ
ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ، ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﺷﻌﺮﯼ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﺏ
ﺍﻭ، ﺑﺮﺍﯼ ﺷﺎﻩ ﺍﺳﻤﺎﻋﯿﻞ ﭘﺲ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ . [۲۶ ] ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺟﺪﺍ ﺍﺯ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺻﻠﯽ ﻭ ﯾﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺩﻭﻡ ﻣﺮﺩﻡ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ
ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎ ﻗﻮﻣﯿﺖﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ، ﻧﻔﻮﺫ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺩﺭ
ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﻣﺠﺎﻭﺭ ﺧﻮﺩ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻫﻨﺪ ﻭ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ
ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﺳﺖ؛ ﻭ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭﯼ ﮔﻮﺭﮐﺎﻧﯿﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺳﻤﯽ ﺍﺩﺍﺭﯼ ﻭ ﻧﻈﺎﻣﯽ
ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﻧﻔﻮﺫ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ، ﻧﻔﻮﺫ ﻓﺮﻫﻨﮓ
ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﯾﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ
ﻣﺜﺎﻝ ﺩﺭ ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭﯼ ﮔﻮﺭﮐﺎﻧﯿﺎﻥ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺩﯾﻦ ﺍﺳﻼﻡ،
ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺟﺰﻭ ﺳﺮﻟﻮﺣﻪﻫﺎﯼ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽﺷﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ .
[۲۷ ] [ ۲۸ ]
ﮔﺮﭼﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺳﻤﯽ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻧﯿﺴﺖ، ﭘﯿﺶ
ﺍﺯ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﺍﻧﮕﻠﯿﺲ ﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﻣﭙﺮﺍﺗﻮﺭﯼ ﮔﻮﺭﮐﺎﻧﯽ ( ﺑﻪ
ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺍﮐﺒﺮﺷﺎﻩ ) ، ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺳﻤﯽ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺷﺒﻪﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ
ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ . ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺳﻤﯽ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ( ﺍﺭﺩﻭ ) ، ﮐﻪ
« ﺍﺳﻼﻣﯽﺷﺪﻩ » ﯼ ﺯﺑﺎﻥ ﻫﻨﺪﯼ ﺍﺳﺖ، ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ ﻭ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺩﺍﺭﺩ . ﺑﻪ
ﻃﻮﺭﯼ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﮐﻠﻤﺎﺕ ﺳﺮﻭﺩ ﻣﻠﯽ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺟﺰ ﯾﮏ
ﺣﺮﻑ ﺍﺿﺎﻓﻪ ﺍﺯ ﮐﻠﻤﺎﺕ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ
ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ . [۲۹ ] ﺣﺘﯽ ﺑﺮﺧﯽ ﮐﻠﻤﺎﺕ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺭﺩﻭ،
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩﺍﻧﺪ، ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ،
ﻋﺮﺑﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ . (ﻧﻈﯿﺮ « ﺣﻤﻠﻪ ﺍﻧﺘﺤﺎﺭﯼ »
ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺭﺩﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ، « ﺧﻮﺩﮐﺶ ﺣﻤﻠﻪ » ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ )
ﺍﯾﻦ ﻧﻔﻮﺫ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺣﺪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺭﯾﭽﺎﺭﺩ ﻧﻠﺴﻮﻥ
ﻓﺮﺍﯼ ، ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺑﺎﺯﻧﺸﺴﺘﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻫﺎﺭﻭﺍﺭﺩ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ
ﮐﻪ « … ﻋﺮﺑﻬﺎ ﺩﯾﮕﺮ ﻧﻘﺶ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ
ﺷﮑﻞﮔﯿﺮﯼ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺩﺭﮎ ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ . ﺷﺎﯾﺪ ﺁﻧﺎﻥ
ﺁﺭﺯﻭ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﮐﻨﻨﺪ، ﻭﻟﯽ ﺑﺎ ﺍﯾﻦ
ﮐﺎﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﯾﺸﻪﻫﺎﯼ ﻣﻌﻨﻮﯼ، ﺍﺧﻼﻗﯽ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ
ﺭﺍ ﺣﺬﻑ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ . » . [۳۰ ] [۳۱ ]
ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۸۷۲ ﺩﺭ ﻧﺸﺴﺖ ﺍﺩﯾﺒﺎﻥ ﻭ ﺯﺑﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻥ
ﺍﺭﻭﭘﺎﯾﯽ ﺩﺭ ﺑﺮﻟﯿﻦ ، ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ، ﻓﺎﺭﺳﯽ ، ﻻﺗﯿﻦ ﻭ
ﺳﺎﻧﺴﮑﺮﯾﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﻩ
ﺷﺪﻧﺪ . ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪٔ ﺗﻌﺮﯾﻒ، ﺯﺑﺎﻧﯽ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽﺁﯾﺪ
ﮐﻪ ﯾﮑﻢ، ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﺩﻭﻡ، ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﻏﻨﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ
ﻭ ﺳﻮﻡ ﺩﺭ ﺁﺧﺮﯾﻦ ﻫﺰﺍﺭﻩ ﻋﻤﺮ ﺧﻮﺩ ﺗﻐﯿﯿﺮﺍﺕ ﺍﻧﺪﮐﯽ ﮐﺮﺩﻩ
ﺑﺎﺷﺪ . [۳۲ ]
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻋﺮﺑﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﺩﻭﻡ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﺳﺖ ﻭ
ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻫﻢ ﮔﺮﻭﻧﺪﮔﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺩﺭ ﭼﯿﻦ ﻭ ﺩﯾﮕﺮ ﻧﻘﺎﻁ
ﺁﺳﯿﺎ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﺩﻭﻡ ﻣﺘﻮﻥ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﭘﺲ
ﺍﺯ ﻋﺮﺑﯽ ﻣﯽﺁﻣﻮﺯﻧﺪ . [۳۳ ] ﺑﺮﺍﯼ ﮔﺮﻭﻧﺪﮔﺎﻥ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﯾﯿﺖ ﺩﺭ
ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻥ، ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻭﻝ ﺩﯾﻨﯽ ﺁﻥﻫﺎ ﺍﺳﺖ .
ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺩﺭ ﺩﯾﮕﺮ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎ ﺑﻪ
ﻭﺍﻡ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ . ﺷﻤﺎﺭ ﻭﺍﻡﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ
ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ۸۱۱ ﻭﺍﮊﻩﺍﺳﺖ . [ ۳۴ ] ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ
ﺷﻤﺎﺭ ﻭ ﺗﻨﻮﻉ ﺿﺮﺏﺍﻟﻤﺜﻞﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺳﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻭﻝ ﺟﻬﺎﻥ
ﺍﺳﺖ . [۳۵ ] ﺩﺍﻣﻨﻪ ﻭﺍﮊﮔﺎﻥ ﻭ ﺗﻨﻮﻉ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﭘﺮﻣﺎﯾﻪﺍﺳﺖ ﻭ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻏﻨﯽﺗﺮﯾﻦ
ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎ ﻭ ﺩﺍﯾﺮﻩ ﻟﻐﺎﺕ ﺑﻪﺷﻤﺎﺭ
ﻣﯽﺁﯾﺪ . ﺩﺭ ﮐﻤﺘﺮ ﺯﺑﺎﻧﯽ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻟﻐﺎﺗﯽ ﭼﻮﻥ ﺩﻫﺨﺪﺍ ( ﺩﺭ
۱۸ ﺟﻠﺪ ) ﻭ ﯾﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻌﯿﻦ ( ﺩﺭ ۶ ﺟﻠﺪ ) ﺩﯾﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ .
[۳۶ ]
ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺑﻪﺟﺰ ﺻﺪﻫﺎ ﮐﺎﻧﺎﻝ ﺭﺍﺩﯾﻮﯾﯽ ﻭ ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮﻧﯽ ﺩﺍﺧﻠﯽ
ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺑﺎﻥ، ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﺭﺳﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﺑﺰﺭﮒ
ﺟﻬﺎﻥ ﻫﻢﭼﻮﻥ ﺑﯽﺑﯽﺳﯽ ، ﺻﺪﺍﯼ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ، ﯾﻮﺭﻭﻧﯿﻮﺯ ،
ﺻﺪﺍﯼ ﺁﻟﻤﺎﻥ ( ﺩﻭﯾﭽﻪﻭﻟﻪ ) ، ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ، ﻧﺸﻨﺎﻝ
ﺟﯿﻮﮔﺮﻓﯿﮏ ، ﺻﺪﺍﯼ ﺭﻭﺳﯿﻪ ، ﺭﺍﺩﯾﻮ ﺍﺳﺮﺍﺋﯿﻞ ﻭ ﺭﺍﺩﯾﻮ
ﺑﯿﻦﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﭼﯿﻦ ، [۳۷ ] ﺍﻟﻌﺮﺑﯿﻪ ﻭ ﻏﯿﺮﻩ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺩﺍﺭﻧﺪ . [۳۸ ] ﻭ ﺩﻩﻫﺎ ﮐﺎﻧﺎﻝ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩﺍﯼ ﻭ ﺍﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ
ﺑﻪ ﭘﺨﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﺸﻐﻮﻝﺍﻧﺪ، ﻭ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺩﺭ ﮔﻮﮔﻞ، ﺟﯽﻣﯿﻞ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ
ﺍﺯ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﺑﺰﺍﺭﻫﺎﯼ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﯽ ﺍﺳﺖ . ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﺟﺰﻭ
ﭼﻨﺪ ﺯﺑﺎﻧﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﺍﺻﻠﯽ
ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﮐﺎﺭﺷﻨﺎﺳﯽ ﻭ
ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ ﻧﺸﺮﯾﺎﺗﯽ
ﺑﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﯾﺎ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪ .
ﭘﯿﺸﯿﻨﻪٔ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﺯ ﺷﺎﺧﻪٔ ﻫﻨﺪﻭﺍﺭﻭﭘﺎﯾﯽ ﺯﯾﺮﺷﺎﺧﻪٔ
ﻫﻨﺪﻭﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻭ ﺩﺳﺘﻪٔ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺍﺳﺖ . ﭘﯿﺸﯿﻨﻪٔ ﮐﻬﻦ
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎﺯ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ . ﺭﻭﻧﺪ
ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺩﻭﺭﻩ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ، ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻭ
ﻧﻮ ﺑﺨﺶ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ . ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﺭﯾﺸﻪ ﺩﺭ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺭﯾﺸﻪ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ . [۳۹ ] [۴۰ ] [۴۱ ] [۴۲ ] ﻭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺗﻨﻬﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ
ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺩﻭﺭﻩ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺁﻥ ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ
ﻧﻮﺷﺘﺎﺭﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪﻩﺍﺳﺖ .
ﺧﻂ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﮐﻪ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﺪ .
ﺻﻔﺤﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺍﺯ ﮐﺘﺎﺏ ﯾﺎﺩﮔﺎﺭ ﺑﺰﺭﮔﻤﻬﺮ .
ﻭﺍﮊﻩ ﺍﯾﺮﺍﻧﺸﻬﺮ، ﻧﺎﻡ ﺭﺍﯾﺞ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ
ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ، ﺑﻪ ﺧﻂ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﮐﺘﺎﺑﯽ .
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﮔﻮﯾﺶﻫﺎﯼ ﻗﻮﻡ ﻭ ﺗﯿﺮﻩ
ﭘﺎﺭﺱ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﻮﺏ ﻏﺮﺑﯽ ﻓﻼﺕ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻮﭼﯿﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺁﻏﺎﺯ
ﺷﺪ ﻭ ﺑﺎ ﭼﯿﺮﻩ ﺷﺪﻥ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﻫﺨﺎﻣﻨﺶ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺗﯿﺮﻩ
ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺑﺮ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦﻫﺎﯼ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩﺍﯼ ﺩﺭ ﻓﻼﺕ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ
ﭘﯿﺮﺍﻣﻮﻥ، ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﯿﺰ ( ﺩﺭ ﺷﮑﻞ ﺁﻥﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﯾﻌﻨﯽ
ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ) ﺯﺑﺎﻥ ﭼﯿﺮﻩ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺩﺍﺭﯼ ﺍﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ
ﭘﻬﻨﺎﻭﺭ ﺷﺪ . ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ
ﻫﻨﺪﻭﺍﺭﻭﭘﺎﯾﯽ ﺁﻏﺎﺯﯾﻦ ﺯﺑﺎﻧﯽ ﺑﻮﺩ ﺑﺎ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﭘﯿﭽﯿﺪﻩ،
ﻭ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺣﺎﻟﺖﻫﺎﯼ ﺻﺮﻓﯽ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ . ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ
ﻏﯿﺮﺍﯾﺮﺍﻧﯽﺯﺑﺎﻥ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭﺳﯿﻊ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ﻧﯿﺰ
ﺑﻪ ﺁﻣﻮﺧﺘﻦ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﻭﯼ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺗﻤﺎﺱﻫﺎ ﻭ
ﮔﺴﺘﺮﺵﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺩﻻﯾﻞ ﺭﻭﻧﺪ ﺳﺎﺩﻩﺗﺮ ﺷﺪﻥ
ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﭘﯿﭽﯿﺪﻩ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﯾﺎﺩ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ . [۳۳ ]
ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ
ﺳﺎﺩﻩﺳﺎﺯﯼﻫﺎﯼ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺍﻭﻟﯿﻪﺍﯼ ﺍﺯ ﭘﺎﺭﺳﯽ
ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪﻩﺑﻮﺩ . ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ
ﺍﺷﮑﺎﻧﯿﺎﻥ ﺗﺎﺛﯿﺮﺍﺕ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺎﺭﺗﯽ ﮔﺮﻓﺖ ﺍﻣﺎ ﺑﺎ
ﭼﯿﺮﮔﯽ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﺮﺗﺮ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ
ﺭﺳﻤﯽ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭﺳﯿﻌﯽ
ﮔﺴﺘﺮﺵ ﯾﺎﻓﺖ . ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﭼﻮﻥ ﺁﺳﯿﺎﯼ
ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺭﻓﺘﻪﺭﻓﺘﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍﯾﺞ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﺎﻥ ﻭ ﺑﻌﺪﺍً ﺯﺑﺎﻥ ﺩﯾﮕﺮ
ﻗﺸﺮﻫﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﺷﺪ . [۳۳ ]
ﺩﺭ ﺳﺪﻩٔ ﺳﻮﻡ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﯿﻼﺩ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﯼ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ
ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﺎﻥ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺿﺒﻂ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ : ﭘﺎﺭﺗﯽ،
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﻭ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ . ﭘﺎﺭﺗﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺮﻭﺍﻧﺮﻭﺍﯾﺎﻥ
ﺍﺷﮑﺎﻧﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪﺗﺪﺭﯾﺞ ﺍﺯ
ﺷﻤﺎﻝ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺩﺍﺩﻧﺪ . ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﯾﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﺎﻟﺖ
ﻓﺎﺭﺱ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ، ﺑﺮ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﺍﺷﮑﺎﻧﯽ ﭼﯿﺮﻩ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﺮ
ﺟﺎﯼ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺗﯿﺴﻔﻮﻥ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ . ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﭘﺎﺭﺗﯽ ﺩﺭ
ﺷﻤﺎﻝ ﻭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺟﻨﻮﺏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﮔﻔﺘﺎﺭﯼ
ﺑﻮﺩ . [۴۳ ]
ﺩﺭ ﭼﻬﺎﺭ ﺳﺪﻩٔ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﯾﯽ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﯽﻫﺎﯼ
ﺍﺳﺎﺳﯽ ﺩﺭ ﻭﺿﻊ ﺯﺑﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﭘﺪﯾﺪ ﺁﻣﺪ . ﭘﺎﺭﺗﯽ ﺩﯾﮕﺮ
ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺳﻤﯽ ﺑﺮﺟﺎﯼ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺳﺪﻩٔ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺑﻪ
ﺑﻌﺪ ﻫﻤﻪٔ ﮐﺘﯿﺒﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ . [۴۳ ]
ﺁﺭﺗﻮﺭ ﮐﺮﯾﺴﺘﻨﺲﻥ ، ﺍﯾﺮﺍﻥﺷﻨﺎﺱ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭ ﺩﺍﻧﻤﺎﺭﮐﯽ، ﻣﻌﺘﻘﺪ
ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺭﻭﺍﺝ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻤﺎﻝ ﺧﺎﻭﺭﯼ
ﻓﻼﺕ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺩﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ،
ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻫﺠﻮﻡ
ﺳﺎﮐﻨﺎﻥ ﺁﺳﯿﺎﯼ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺑﻮﺩ . [۴۳ ]
ﺑﺎ ﺗﺴﺨﯿﺮ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺑﺎﺧﺘﺮ ( ﺑﻠﺦ ) ﺑﻪﺩﺳﺖ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺩﺭ
ﺳﺎﻝ ۵۵۸ ﻣﯿﻼﺩﯼ، ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺑﻠﺦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥ
ﺭﺳﻤﯽ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﻠﺨﯽ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺍﯾﻦﮐﻪ ﺩﺳﺘﻮﺭ
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﺍﺯ ﺑﻠﺨﯽ ﺳﺎﺩﻩﺗﺮ ﺑﻮﺩ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﯾﻦ
ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﯽ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺁﻏﺎﺯﯼ ﺷﺪ
ﺑﺮ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺁﺳﯿﺎﯼ ﻣﯿﺎﻧﻪ . [۳۳ ]
ﺩﺭ ﻧﯿﻤﻪ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺑﻪﻭﯾﮋﻩ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ، ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺎﺭﺗﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ
ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﻮﯾﺶ ﺗﺎﺯﻩﺍﯼ ﺍﺯ ﻓﺎﺭﺳﯽ ( ﮔﻮﯾﺶ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺁﻥ
ﺯﻣﺎﻥ ) ﺑﻪﻭﺟﻮﺩ ﺑﯿﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﻮﯾﺶ ﺟﻨﻮﺑﯽ ( ﺩﺭ ﭘﺎﺭﺱ ﻭ
ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﻭ … ) ﺗﻔﺎﻭﺕﻫﺎﯾﯽ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩ؛ ﺑﺎ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﻘﺮ
ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺑﻪ ﺗﯿﺴﻔﻮﻥ ﻭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻤﺎﻟﯽ،
ﮔﻮﯾﺶ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﯿﺴﻔﻮﻥ ﺭﻭﺍﺝ ﺑﯿﺸﺘﺮﯼ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ
ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻤﺎﯾﺰ ﺑﺎ ﮔﻮﯾﺶ ﺍﺻﻠﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻓﺎﺭﺱ ﯾﻌﻨﯽ ﻫﻤﺎﻥ
ﮔﻮﯾﺶ ﺟﻨﻮﺑﯽ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭﯼ ( ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭﺑﺎﺭﯼ )
ﻧﺎﻣﯿﺪﻩﺷﺪ . [۴۳ ] [۳۳ ]
ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﯾﻦ، ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻪ ﮔﻮﯾﺶ ﺩﺳﺖﻧﺨﻮﺭﺩﻩﺗﺮ ﺍﺳﺘﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺱ، ﭘﺎﺭﺳﯽ، ﻭ ﺑﻪ ﮔﻮﯾﺶ ﺷﻤﺎﻟﯽﺗﺮ ﮐﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺯﯾﺎﺩﯼ
ﺍﺯ ﭘﺎﺭﺗﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﺟﺬﺏ ﮐﺮﺩﻩﺑﻮﺩ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭﯼ ﮔﻔﺘﻪ
ﺷﺪ . ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ( ﺟﻨﻮﺑﯽ )
ﻭﺍﮊﻩ « ﮔَﭗ » ﺭﺍﯾﺞ ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﮔﻮﯾﺶ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﻤﯿﻦ
ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻠﻤﻪ « ﺑﺰﺭﮒ » ﺑﻪﮐﺎﺭ ﺭﻓﺖ . [۳۳ ]
ﺩﺭ ﺳﺪﻩ ﻫﻔﺘﻢ ﻣﯿﻼﺩﯼ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﮔﻔﺘﺎﺭﯼ ﻧﯿﻤﻪ
ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺍﺯ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﺗﺎ ﺳﯿﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩ . ﺩﺭ ﻧﯿﻤﻪ
ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺳﻤﯽ ﺑﻮﺩ
ﻭﻟﯽ ﭘﺎﺭﺗﯽ ﻫﻨﻮﺯ ﺩﺭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﮔﻔﺘﺎﺭﯼ ﺳﺎﮐﻨﺎﻥ
ﺑﻮﺩ . ﺩﺭ ﺑﻠﺦ ﻧﯿﺰ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺳﻤﯽ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭﯼ ﻭ ﺩﺭ
ﺣﺎﻝ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﮔﻔﺘﺎﺭﯼ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻮﺩ .
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﺩﺭ ﺳﻐﺪ ﻭ ﺧﻮﺍﺭﺯﻡ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ
ﻣﯿﺎﻧﺠﯽ ﻭ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﺷﺪﻩﺑﻮﺩ . [۳۳ ]
ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﻧﺪﻫﺎ، ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺎﺭﺗﯽ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺩﻭﺭﻩ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ
ﺍﺳﻼﻡ ﺍﺯ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﺭﺧﺖ ﺑﺮﺑﺴﺖ ﻭ ﺟﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ( ﻣﯿﺎﻧﻪ ) ﺩﺍﺩ ﻭ ﻋﺮﺏﻫﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭﯼ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﻤﺎﺱ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﺤﻞ
ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﻧﺪ ﻭ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺣﻤﻼﺕ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﺷﺮﻕ ﻫﻤﯿﻦ
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭﯼ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺩﻭﺭﺩﺳﺖﺗﺮﯼ ﺩﺭ
ﺁﺳﯿﺎﯼ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺩﺍﺩﻧﺪ . [۳۳ ]
ﻧﻈﺮ ﺑﻬﺎﺭ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺭﯾﺸﻪ ﺩﺭﯼ ﺭﺍ ﻧﯿﺰ ﺑﻨﮕﺮﯾﺪ .
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﮐﻪ
ﺩﻭﺩﻣﺎﻥ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ﺑﺪﺍﻥ ﺗﮑﻠﻢ ﻣﯽﮐﺮﺩﻧﺪ . ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ
ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎﯼ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥ، ﺳﻨﮓﻧﺒﺸﺘﻪ ﺑﯿﺴﺘﻮﻥ
ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪٔ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺳﺪﻩٔ ﺷﺸﻢ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﻣﯿﻼﺩ
ﺑﺮﻣﯽﮔﺮﺩﺩ . [۴۴ ] ﺩﺑﯿﺮﻩٔ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ، ﻣﯿﺨﯽ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ
ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽﺭﺳﺪ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ﺩﺑﯿﺮﻩٔ ﺭﺍﯾﺞ ﺩﺭ
ﻣﯿﺎﻥ ﻫﯿﭻ ﮔﺮﻭﻫﯽ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﻧﺒﻮﺩﻩﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺑﯿﺮﻩﺍﯼ
ﺍﺩﺑﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺳﻨﮓﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ . [ ۴۵ ] ﺩﺭﻫﻤﯿﻦ
ﺯﻣﺎﻥ ﻟﻬﺠﻪﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﻧﯿﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﮐﻪ
ﭘﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﯼ ﭼﻬﺎﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﻬﻢ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺗﮑﺎﻣﻠﯽ
ﺭﺍ ﻣﯽﭘﯿﻤﻮﺩﻩﺍﺳﺖ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﻠﺨﯽ ، ﺳﻐﺪﯼ ،
ﭘﺎﺭﺗﯽ ﻭ ﺧﻮﺍﺭﺯﻣﯽ .
ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺗﺎ ﻓﺮﻭﭘﺎﺷﯽ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ،
ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺍﺯ ﺳﺪﻩٔ ﺑﯿﺴﺘﻢ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻭ ﺳﻮﻡ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ
ﻣﯿﻼﺩ ﺭﺍ ﺩﺭﺑﺮﻣﯽﮔﯿﺮﺩ . ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﭼﻬﺎﺭ
ﮔﻮﯾﺶ ﺁﻥ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ : ﻣﺎﺩﯼ ، ﺳﮑﺎﯾﯽ ، ﺍﻭﺳﺘﺎﯾﯽ
ﻭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ . ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺎﺩﯼ ﻭ ﺳﮑﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ ﺩﺭ
ﻏﺮﺏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﯾﯽ ﻣﺎﺩ ﻭ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺩﺭ
ﺷﻤﺎﻝ، ﺍﺯ ﻣﺮﺯﻫﺎﯼ ﭼﯿﻦ ﺗﺎ ﺩﺭﯾﺎﯼ ﺳﯿﺎﻩ ، ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﯿﻦ
ﺍﻗﻮﺍﻡ ﭘﺎﺭﺕ ﻭ ﺳﺎﮐﻨﺎﻥ ﺳﻐﺪ، ﺭﺍﯾﺞ ﺑﻮﺩﻩ، ﺗﻨﻬﺎ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎ ﻭ
ﻋﺒﺎﺭﺕﻫﺎﯾﯽ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮﺍﻥ ﺑﺮﺟﺎﯼ ﻣﺎﻧﺪﻩﺍﺳﺖ . ﺍﻣﺎ
ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﺍﻭِﺳﺘﺎﯾﯽ ﻭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﻣﺪﺍﺭﮎ ﺑﺴﯿﺎﺭ
ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﺍﺳﺖ . ﺯﺭﺗﺸﺖ ﮐﺘﺎﺏ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻭِﺳﺘﺎﯾﯽ
ﻧﻮﺷﺘﻪﺍﺳﺖ .
ﺧﻂ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ، ﺧﻂ ﻣﯿﺨﯽ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽﺭﺳﺪ ﺩﺭ
ﺯﻣﺎﻥ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ، ﺧﻄﯽ ﺭﺍﯾﺞ ﺩﺭ ﺑﯿﻦ ﻫﯿﭻ ﮔﺮﻭﻫﯽ ﺍﺯ
ﻣﺮﺩﻡ ﻧﺒﻮﺩﻩﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻄﯽ ﺍﺩﺑﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻮﺷﺘﻦ
ﺳﻨﮓﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﮕﺎﺷﺘﻦ ﺍﯾﻦ
ﺳﻨﮓﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﺪﻩﺍﺳﺖ . [۴۶ ] ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺩﺳﺘﻮﺭﯼ ﭘﯿﭽﯿﺪﻩﺗﺮ ﺍﺯ ﻧﺴﻞﻫﺎﯼ ﺑﻌﺪﯼ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ . [۴۷ ]
ﻧﻤﻮﻧﻪﺍﯼ ﺍﺯ ﺧﻂ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ : ﻧﺎﻡ ﭘَﯿﺸﯿﺎﻭﺍﺩﺍ ، ﺷﻬﺮﮐﯽ
ﮐﻪ «ﻣﺤﻞ ﺑﺎﯾﮕﺎﻧﯽﻫﺎ ﻭ ﻣﺘﻮﻥ ﻣﻘﺪﺱ » ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﯽ ﺑﻮﺩ،
ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ (ﺣﺮﻭﻑ ﺍﺯ ﭼﭗ ﺑﻪ ﺭﺍﺳﺖ
ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ) :
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﯿﺎﻧﻪ
ﻭﺍﮊﻩ ﭘﺎﭘﮏ ( ﺷﮑﻞ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺑﺎﺑﮏ ) ﺑﻪ ﺧﻂ ﭘﻬﻠﻮﯼ .
ﺩﺭ ﺭﺩﻩﺑﻨﺪﯼ ﺯﺑﺎﻥﺷﻨﺎﺳﯽ ، ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺳﺪﻩ ﺳﻮﻡ
ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﻣﯿﻼﺩ ﺗﺎ ﺳﺪﻩ ﻫﻔﺘﻢ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﯿﻼﺩ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥﺯﻣﯿﻦ ،
ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﺳﺖ، ﻣﯿﺎﻧﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ . ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻪ
ﮔﻮﯾﺶ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺍﺷﮑﺎﻧﯿﺎﻥ ﻭ
ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺭﻭﺍﺝ ﺩﺍﺷﺖ، ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ . ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺯﺑﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺳﺎﺩﻩﺗﺮ ﺍﺯ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺍﻣﺎ ﭘﯿﭽﯿﺪﻩﺗﺮ
ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍﯾﺞ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ . [۴۸ ]
[۴۹ ]
ﮐﻠﻤﻪٔ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ
ﺻﻮﺭﺗﯽ ﺍﺯ ﻭﺍﮊﻩٔ ﭘﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺎﺭﺗﯿﺎﻥ
ﺑﻮﺩﻩ . ﺯﺑﺎﻥ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﯾﺎ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ( ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭﯼ )
ﺷﮑﻠﯽ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻭﺍﺳﻄﻪٔ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﯿﺎﻥ
ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﺍﺳﺖ، [ ۵۰ ] ﮐﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﻮ ﮐﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﻪ
ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ . [۵۱ ]
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻭ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﭼﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ
ﻭﺍﮊﮔﺎﻧﯽ ﻭ ﭼﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺩﺳﺘﻮﺭﯼ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪﯼ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺩﺍﺭﻧﺪ .
ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺗﺤﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺗﺎ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ
ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩﺍﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﻋﻈﯿﻢﺗﺮ ﺍﺯ ﺗﺤﻮﻟﯽﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﻮ ﺭﺥ ﺩﺍﺩﻩﺍﺳﺖ .
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﻮ
ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﯿﺮﻭﺯﯼ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﻓﺎﺭﺳﯽ ﮔﻔﺘﺎﺭﯼ
ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻮﯼ ﺧﺎﻭﺭ ﭘﯿﺶ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪٔ ﺳﭙﺎﻫﯿﺎﻥ
ﻭ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﻓﺮﺍﺭﻭﺩ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺭﺳﯿﺪ . ﺑﺮﺍﯼ
ﻓﺎﺗﺤﺎﻥ ﻋﺮﺏ، ﻓﺎﺭﺳﯽ، ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻋﺮﺑﯽ، ﺯﺑﺎﻥ
ﺗﺒﻠﯿﻎ ﻭ ﻧﺸﺮ ﺍﺳﻼﻡ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﯾﻦ ﻧﻮﺍﺣﯽ ﺑﻮﺩ . ﺍﺯ
ﻫﻤﯿﻦﺭﻭ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﻣﺤﻠّﯽ ﺍﺯ
ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻐﺪﯼ ﻭ ﺩﯾﮕﺮ ﮔﻮﯾﺶﻫﺎ ﺷﺪ؛ ﻭ ﺩﺭ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ،
ﺩﺭ ﻣﺮﺯﻫﺎﯼ ﺧﺎﻭﺭﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺩﺑﯽ
ﺍﯾﻦ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﮔﺮﺩﯾﺪ . [۴۳ ]
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪٔ ﺍﺩﺑﯽ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﻫﻨﻮﺯ
ﮐﺎﻣﻼً ﺍﺯ ﻣﯿﺎﻥ ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺯﺭﺗﺸﺘﯿﺎﻥ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺳﺨﻦ
ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ ﻭ ﻣﯽﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﺍﻣﺎ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺩﺭ ﻫﻤﯿﻦ ﺍﻭﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥ
ﺗﺎﺯﻩٔ ﺍﺩﺑﯽ ﺩﯾﮕﺮﯼ، ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪٔ ﮔﻮﯾﺸﯽ ﺍﺯ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭﯼ ﺩﺭ
ﺧﺎﻭﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺟﺎﻥ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﻧﻮﺷﺘﺎﺭﯼ ﺍﺳﺖ . [ ۴۳ ]
ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺧﻂ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ
ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪ ﻭ ﻋﻠﺖ ﺁﻥ ﺍﯾﻦ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺱ ﻭ ﻧﻮﺍﺣﯽ
ﻏﺮﺑﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻫﻨﻮﺯ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﯼ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﺍﺯ ﺯﺭﺗﺸﺘﯿﺎﻥ ﻭ
ﻣﻮﺑﺪﺍﻧﺸﺎﻥ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮐﺮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ
( ﭘﻬﻠﻮﯼ ) ﻣﯽﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺧﻂ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﻫﻨﻮﺯ ﺭﻗﯿﺒﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺧﻂ
ﻭ ﻧﮕﺎﺭﺵﻫﺎﯼ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻪﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽﺁﻣﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺳﺎﺧﺖ
ﺭﻭﺵﻫﺎﯼ ﺟﺪﯾﺪ ﻧﮕﺎﺭﺷﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ
ﻣﯽﮐﺮﺩ . [۳۳ ]
ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ، ﻓﺎﺭﺳﯽ ﮔﻮﯾﺶ ﻣﺤﻠﯽ ﺟﻨﻮﺑﯽﺗﺮﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ
ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﯾﮏ ﺯﺑﺎﻥ ﮔﻔﺘﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﯾﺞ ﺍﺯ ﺟﻨﻮﺏ ﺑﻪ
ﺷﻤﺎﻝ ﻭ ﺧﺎﻭﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﯾﺎﻓﺖ ﻭ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺩﺭ
ﻣﻨﺘﻬﯽﺍﻟﯿﻪ ﺷﻤﺎﻝ ﺧﺎﻭﺭﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺩﺑﯽ ﺁﻥ ﻧﺎﺣﯿﻪ
ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮔﺮﺩﯾﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥﺟﺎ ﺑﻪ ﺑﺎﺧﺘﺮ ﻭ ﺟﻨﻮﺏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﻓﺖ ﻭ
ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺭ ﺑﺨﺸﯽ ﺑﺰﺭﮒ ﺍﺯ ﺁﺳﯿﺎ ﺭﯾﺸﻪ ﺩﻭﺍﻧﺪ . [۴۳ ]
ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯿﺎﻧﻪ ( ﺑﺎ ﺧﻂ ﭘﻬﻠﻮﯼ ) ﻣﺪﺗﯽ ﺑﻪ
ﻣﻮﺍﺯﺍﺕ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﻮ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻭ ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ
ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺩ، ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺩﺑﯽ ﻧﻮﯾﻦ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﻣﯽﻧﻮﺷﺘﻨﺪ، ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽﮐﺮﺩﻧﺪ
ﮐﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺁﻥﻫﺎ ﻧﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﺩﺑﯽ ﭘﯿﺸﯿﻦ ﺑﻠﮑﻪ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭﯼ ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﺩ
ﻭ ﺑﻪ ﺣﺮﻭﻑ ﻋﺮﺑﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ . ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺲ، ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ
ﮐﻪ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﺍﺩﺑﯽ ﻋﻤﻼً ﺑﻪ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﯽ ﺳﭙﺮﺩﻩ ﺷﺪ، ﻣﮕﺮ ﺩﺭ
ﻣﯿﺎﻥ ﺯﺭﺗﺸﺘﯿﺎﻥ، ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺑﺮﺩﻥ ﺻﻔﺖ «ﺩﺭﯼ » ﺩﯾﮕﺮ
ﺿﺮﻭﺭﺗﯽ ﻧﺪﺍﺷﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺍﯾﻦﺭﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﯾﺎ
ﭘﺎﺭﺳﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﺷﺪ . [۴۳ ]
ﺍﻧﺪﮐﯽ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻧﯿﻤﻪٔ ﺳﺪﻩٔ ﻧﻬﻢ ﻣﯿﻼﺩﯼ، ﺩﺭ ﺳﯿﺴﺘﺎﻥ
ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺍﺑﯿﺎﺕ ﺷﻌﺮ ﺟﺪﯾﺪ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺳﺮﻭﺩﻩ ﺷﺪ . ﺍﻣﺎ ﺩﺭ
ﻓﺮﺍﺭﻭﺩ ﻭ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ، ﻭ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺳﺎﻣﺎﻧﯿﺎﻥ ، ﺑﻮﺩ ﮐﻪ
ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺁﺛﺎﺭ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺷﻌﺮ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﺷﺎﻋﺮﺍﻧﯽ
ﭼﻮﻥ ﺷﻬﯿﺪ ﺑﻠﺨﯽ ، ﺭﻭﺩﮐﯽ ، ﺍﺑﻮﺷﮑﻮﺭ ، ﺩﻗﯿﻘﯽ ﻭ
ﻓﺮﺩﻭﺳﯽ – ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺳﺪﻩٔ ﺩﻫﻢ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﻟﻬﺎﻡﺑﺨﺶ
ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺩﺭ
ﻫﻨﺪ، ﺁﺳﯿﺎﯼ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﻭ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﺗﺮﮐﯽﺯﺑﺎﻥ ﺩﺭ ﺁﺳﯿﺎﯼ
ﮐﻮﭼﮏ ﺑﻮﺩ – ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ . [۴۳ ]
ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻣﯿﺎﻥ، ﻓﺮﺩﻭﺳﯽ ﺑﺎ ﺳﺮﻭﺩﻥ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺩﺭ ﺳﺪﻩٔ
ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻬﻤﯽ ﺑﺮ ﺑﺎﺯﯾﺎﻓﺖ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ
ﮔﻢﺷﺪﻩٔ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺍﯾﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ
ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺍﻋﻼﻡ ﮐﺮﺩﻩﺍﺳﺖ . ﺍﮔﺮ ﮐﻮﺷﺶﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩﺟﻮﺵ
ﻓﺮﺩﻭﺳﯽ ﻧﺒﻮﺩ، ﻫﻮﯾﺖ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ
ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻣﯽﺍﻓﺘﺎﺩ .
ﺭﻭﻧﺪ ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺑﺎﻥ ﺷﺪﻥ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺍﺻﻠﯽ ﺩﺭ ﺁﺳﯿﺎﯼ ﻣﯿﺎﻧﻪ
ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺳﺎﻣﺎﻧﯿﺎﻥ ﮐﺎﻣﻞ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ
ﺳﺎﻣﺎﻧﯿﺎﻥ ﻭ ﺳﭙﺲ ﻗﺮﺍﺧﺎﻧﯿﺎﻥ ، ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻪﺟﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻪ
ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺳﻤﯽ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭﯼ ﺭﺳﻤﯿﺖ ﯾﺎﻓﺖ . [۳۳ ]
ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﮔﻮﺭﮐﺎﻧﯿﺎﻥ ﻫﻨﺪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﮐﺸﻮﺭ
ﮔﺴﺘﺮﺵ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩ . ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺑﻪ ﻗﺪﺭﺕ ﺭﺳﯿﺪﻥ
ﺍﯾﻦ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺩﺭ ﻫﻨﺪ، ﺩﯾﻦ ﺍﺳﻼﻡ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺮﻓﺎﯼ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺯﺑﺎﻥ ﺩﺭ ﺷﺒﻪ ﻗﺎﺭﻩ ﻫﻨﺪ ﻧﻔﻮﺫ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ، ﺍﻣﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻇﻬﻮﺭ
ﺍﯾﻦ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺩﺭ ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ، ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻭ ﺭﻭﻧﻖ ﺯﺑﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﺪﯼ ﺭﺳﺎﻧﯿﺪ ﮐﻪ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ
ﻣﺎﯾﻪ ﺣﯿﺎﺕ ﺭﻭﺣﯽ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﺎﻡ ﺷﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺍﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥ، ﺯﺑﺎﻥ
ﺭﺳﻤﯽ ﺩﺭﺑﺎﺭﯾﺎﻥ ﻧﯿﺰ ﮔﺮﺩﯾﺪ . ﺍﯾﻦ ﺭﻭﯾﮑﺮﺩ ﺑﺎﻋﺚ ﻫﺠﺮﺕ
ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ، ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ
ﻫﻨﺪ ﺷﺪ . [ ۵۲ ]
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﻮﯾﻦ
ﻋﺪﻩﺍﯼ ﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﻭﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﺯ ﺩﻭﺭﻩ
ﻣﺸﺮﻭﻃﯿﺖ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺎﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﻭﺭﻩ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﻭ
ﺻﻔﻮﯾﻪ ﻭ ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺁﻥ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻮﯾﮋﻩ ﺑﺎ ﺗﺎﺳﯿﺲ
ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺷﺮﻭﻉ ﻧﻬﻀﺖ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﯾﮏ ﺩﻭﺭﻩ
ﻧﻮﯾﻦ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﺮﺍﯾﺶ
ﻋﻤﻠﯽ ﺗﺮﯼ ﺑﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻭ ﺑﻪ ﭘﺎﮐﯽ ﻭ ﺧﺎﻟﺺﺳﺎﺯﯼ ﺯﺑﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﺯ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﻭ ﺍﺻﻄﻼﺣﺎﺕ ﭘﯿﭽﯿﺪﻩ ﻋﺮﺑﯽ ﺩﺍﺭﺩ . [۵۳ ]
ﻃﯽ ﺳﺪﻩﻫﺎﯼ ﺍﺧﯿﺮ، ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﻧﯿﻤﻪ ﺷﺮﻗﯽ
ﻗﻠﻤﺮﻭﯼ ﺧﻮﺩ ﺑﺎ ﺗﻨﮕﻨﺎ ﻭ ﺩﺷﻮﺍﺭﯼ ﺭﻭﺑﻪﺭﻭ ﺷﺪ ﻭﻟﯽ ﺩﺭ
ﻧﯿﻤﻪ ﻏﺮﺑﯽ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﺧﻮﺩ ( ﺍﯾﺮﺍﻥ ) ﺭﻭ ﺑﻪ ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ ﻧﻬﺎﺩ .
ﺍﻧﮕﻠﯿﺲﻫﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﻫﻨﺪ ، ﺑﺮﺍﯼ ﺯﺩﻭﺩﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﺯ ﺁﻥ
ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﻭ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﯾﺰﯼ
ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﺟﺮﺍ ﮐﺮﺩﻧﺪ . ﺩﺭﭘﯽ ﺗﺴﺨﯿﺮ
ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩﺍﯼ ﺍﺯ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦﻫﺎﯼ ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺑﺎﻥ ﺍﺯ ﺳﻮﯼ
ﺭﻭﺱﻫﺎ ﺩﺭ ﺁﺳﯿﺎﯼ ﻣﯿﺎﻧﻪ ﻧﯿﺰ، ﺳﻪ ﮐﺎﻧﻮﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﺯﺑﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﯾﻌﻨﯽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ، ﺑﺨﺎﺭﺍ
ﻭ ﻣﺮﻭ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺯﻭﺍﻝ ﻧﻬﺎﺩﻧﺪ ﻭ ﺗﺤﺖ ﺭﻭﻧﺪ ﺷﺪﯾﺪ
ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺩﺍﯾﯽ ﻭ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽﺯﺩﺍﯾﯽ ﺭﻭﺱﻫﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻧﺪ .
[۵۴ ] ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﺣﺎﻝ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻫﻢﭼﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﺎﺟﯿﮑﺴﺘﺎﻥ
ﺯﺑﺎﻥ ﺍﮐﺜﺮﯾﺖ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺳﻤﯽ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺯﺑﮑﺴﺘﺎﻥ
ﺳﺎﮐﻨﺎﻥ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺑﺨﺎﺭﺍ ﻭ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻫﻢﭼﻨﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺑﺎﻧﻨﺪ
ﻭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺩﺭﻩ ﻓﺮﻏﺎﻧﻪ ﻭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﺮﻕ ﺗﺎﺷﮑﻨﺪ ﺭﻭﺍﺝ
ﺩﺍﺭﺩ . [۳۳ ]
ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﯿﺰ ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎﯼ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﭘﺸﺘﻮﻥﺗﺒﺎﺭ ﺑﺎ
ﮔﺮﺍﯾﺶ ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺩﺍﯾﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻨﺰﻝ ﺑﻠﺦ ﻭ ﻫﺮﺍﺕ ﻭ ﮐﺎﺑﻞ ﺑﻪ
ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﺗﻤﺪﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ
ﺳﺪﻩ ﺑﯿﺴﺘﻢ ﺷﺪ ﺍﻣﺎ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻫﻢﭼﻨﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﯿﺎﻧﺠﯽ ﺍﺻﻠﯽ
ﺩﺭ ﺁﻥ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺳﺖ . ﺍﯾﻦ ﺭﻭﻧﺪﻫﺎ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ
ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍﻩ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪﯼ ﺭﺍ ﭘﯿﻤﻮﺩ
ﻭ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪﺍﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﮐﺘﺎﺏ، ﺗﺮﺟﻤﻪ،
ﻓﯿﻠﻢ ﻭ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻗﺮﺍﺭ
ﮔﺮﻓﺖ . [۵۵ ]
ﺧﻂ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺟﺎﯾﮕﺎﻩ ﺣﺮﻭﻑ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﺻﻔﺤﻪ ﮐﻠﯿﺪ ﺭﺍﯾﺎﻧﻪ
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ : ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺑﺎﺯﻧﮕﺮﯼ ﺩﺭ ﺷﯿﻮﻩ ﻧﮕﺎﺭﺵ ﻭ
ﺧﻂ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﺍﺻﻠﯽ : ﺧﻂ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺧﻂ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﮐﻨﻮﻧﯽ، ﻓﺎﺭﺳﯽﺷﺪﻩٔ ﺧﻂ ﻋﺮﺑﯽ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺧﻂ
ﻋﺮﺑﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺧﻂ ﮐﻮﻓﯽ ﻭ ﺑﺼﺮﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻬﺎﺭ
ﺣﺮﻑ «ﭖ » ، «ﮊ » ، «ﮒ » ﻭ « ﭺ » ﺭﺍ ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺩﺍﺭﺩ .
ﺩﺭ ﭘﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺧﻂ ﺩﺭ ﺗﺎﺟﯿﮑﺴﺘﺎﻥ ، ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺯﺑﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻪ ﺧﻂ ﺳﯿﺮﯾﻠﯿﮏ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﻼﺵﻫﺎﯾﯽ
ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺧﻂ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ . [۵۶ ] ﺧﻂ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﺩﻭ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ
ﺧﻮﺑﯽ ﺭﻭﺍﺝ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺧﻂ ﺭﺳﻤﯽ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ . ﺗﺎﺭﯾﺦ
ﺁﻏﺎﺯ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺧﻂ ﺩﻗﯿﻖ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎ ﺍﯾﻦ
ﻭﺟﻮﺩ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺮﺧﯽ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮﺍﻥ ﻧﻈﯿﺮ ﺭﯾﭽﺎﺭﺩ ﻓﺮﺍﯼ ،
ﺭﻭﺩﮐﯽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪﯼ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﺑﺪﺍﻉﮔﺮﺍﻥ ﺧﻂ ﻧﻮﯾﻦ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺩﺍﻧﺴﺘﻪﺍﻧﺪ . [۵۷ ]
ﺧﻂ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ
ﻣﺤﻤﺪﺭﺿﺎ ﺑﺎﻃﻨﯽ ﻭ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺻﻔﻮﯼ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻣﻌﺎﯾﺒﯽ ﺍﺳﺖ
ﻭ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﯽﺩﺍﻧﻨﺪ .
ﺍﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺍﯾﺮﺍﺩﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺧﻂ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ
ﺑﻪ ﻋﺪﻡ ﺛﺒﺖ ﺁﻭﺍﻫﺎ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﻭ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﻏﻠﻂﺧﻮﺍﻧﯽ، ﻭﺟﻮﺩ
ﺣﺮﻭﻑ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎ ﻣﺨﺮﺟﯽ ﯾﮑﺴﺎﻥ، ﺩﺷﻮﺍﺭﯼ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻭ
ﻓﺮﺍﮔﯿﺮﯼ ﺧﻂ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻧﺒﻮﺩ ﺁﻭﺍﻧﻮﯾﺴﯽ ﻭ ﺍﺷﮑﺎﻝ
ﻣﺨﺘﻠﻒ ﯾﮏ ﺣﺮﻑ ﺩﺭ ﮐﻠﻤﻪ، ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﯽ ﻧﻘﻈﻪﻫﺎ ﻭ ﺍﻋﻤﺎﻝ
ﺳﻠﯿﻘﻪ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﺭﺍ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺫﮐﺮ ﻧﻤﻮﺩ . [ ۵۸ ] [۵۹ ]
ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺧﻂ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﺩﻭﺭﻩ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﭘﻬﻠﻮﯼ
ﺍﻭﻝ ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪ ﻭ ﺍﮔﺮﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺩﮐﺘﺮ ﺑﺎﻃﻨﯽ ﻭ
ﺻﺎﺩﻕ ﻫﺪﺍﯾﺖ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﮐﺮﺩﻩﺑﻮﺩﻧﺪ ﺍﻣﺎ
ﺑﻬﺮﺣﺎﻝ ﺍﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﺥ ﻧﺪﺍﺩ . ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ
ﻋﻼﻗﻪﻫﺎﯾﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ . [۶۰ ]
ﻧﻤﻮﻧﻪﺍﯼ ﺍﺯ ﺧﻂ ﻧﺴﺘﻌﻠﯿﻖ ( ﮐﻪ ﺍﺯ ﺧﻄﻮﻁ ﻫﻨﺮﯼ ﻭ ﺯﯾﺒﺎﯼ
ﺧﻂ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ) ﻭ ﻗﻮﺍﻧﯿﻦ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎﯼ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﺍﯼ
ﺣﺮﻭﻑ ﺁﻥ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﻧﻘﻄﻪﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺧﻂ ﻧﺴﺘﻌﻠﯿﻖ
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﺍﻟﻔﺒﺎﯼ ﮔﺮﺟﯽ ﺩﺭ ﻓﺮﯾﺪﻥ
ﺍﯾﺮﺍﻥ
ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﺍﺻﻠﯽ : ﺍﺛﺮﮔﺬﺍﺭﯼ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﺮ
ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ
ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﺭﻭﯾﺎﺭﻭﯾﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻭ ﻋﺮﺑﯽ، ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺑﺎﻧﺎﻥ ﺩﻭ ﮔﺮﺍﯾﺶ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺖ . ﮔﺮﻭﻫﯽ
ﻓﺎﺭﺳﯽﮔﺮﺍ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﮔﺮﻭﻫﯽ ﻋﺮﺑﯽﮔﺮﺍ . ﻓﺎﺭﺳﯽﮔﺮﺍﯾﺎﻥ
ﮐﻪ ﺍﺑﻦ ﺳﯿﻨﺎ ﻭ ﺟﻮﺯﺟﺎﻧﯽ ﻭ ﻧﺎﺻﺮﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺍﻓﻀﻞﺍﻟﺪﯾﻦ
ﮐﺎﺷﺎﻧﯽ ﺍﺯ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﺎﻥ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﻭﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ
ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ ﻭ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪ ﺩﺍﻧﺶ
ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻄﺮﺡ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﺑﺮﻫﺎﯼ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪ . ﺩﺭ
ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺍﯾﻨﺎﻥ ﻋﺮﺑﯽﮔﺮﺍﯾﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻪ
ﻭﺍﻡﮔﯿﺮﯼ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﮔﺮﺍﯾﺶ
ﻏﻠﺒﻪ ﯾﺎﻓﺖ ﻭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ﭼﻨﺪ ﺳﺪﻩ ﺑﻪ ﻭﺍﻡﮔﯿﺮﯼ
ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺑﯽ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ . ﺍﯾﻦ ﮔﺮﺍﯾﺶ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ
ﮐﻪ ﻭﺍﻡﮔﯿﺮﯼ ﺑﻪ ﻋﺎﺩﺕ ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺑﺎﻧﺎﻥ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮﺩ . ﺍﯾﻦ
ﻋﺎﺩﺕ ﻫﻨﻮﺯ ﻫﻢ ﭘﺎﺑﺮﺟﺎﺳﺖ، ﺍﻣﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺑﯽ ﺟﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ
ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﻭ ( ﺗﺎ ﭼﻨﺪﯼ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ )
ﺳﭙﺮﺩﻩﺍﺳﺖ . [۶۱ ]
ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ،
ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ ﺑﺎ ﺑﻪﮐﺎﺭﮔﯿﺮﯼ ﺑﻦ ﻓﻌﻞ ﻋﺮﺑﯽ،
ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﺍﺭﻭﭘﺎﯾﯽ ﻭ ﺗﺎ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮐﻤﯽ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﺗﺮﮐﯽ
ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﺑﻪﺟﺰ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ ﮐﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﺭﻭﺍﻥ ﺷﺪﻥ
ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺁﻣﺪﻥ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩ،
ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎ ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﺑﺮﻫﻢ ﮐﻨﺶﻫﺎﯼ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ
ﻭ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺳﺘﺪﻫﺎﯼ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺁﻣﺪﻩﺍﻧﺪ .
ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺕ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﯽﻫﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﮐﻞ،
ﺩﺭﺻﺪ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﺛﺎﺭ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﺍﻭﻟﯿﻪ ﺯﺑﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻪﮐﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﺣﺪﻭﺩ ۱۰ ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺯ ﻭﺍﮊﮔﺎﻥ ﺁﻥﻫﺎ
ﺍﺳﺖ، [۶۲ ] ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﺮﻭﺩﻩﻫﺎﯼ ﺭﻭﺩﮐﯽ ﺣﺎﻭﯼ ﺣﺪﻭﺩ
ﻫﺸﺖ ﺗﺎ ﻧﻪ ﺩﺭﺻﺪ ﻭﺍﮊﻩ ﻋﺮﺑﯽ ﺍﺳﺖ . [۶۳ ] ﺩﺭﺻﺪ
ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ ﺩﺭ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮﺩﻭﺳﯽ ﺣﺪﻭﺩ ﺩﻭ ﺩﺭﺻﺪ
ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ . [۶۴ ]
ﺩﺭ ﺳﺪﻩٔ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻫﺠﺮﯼ ( ﺳﺪﻩ ﺩﻫﻢ ﻣﯿﻼﺩﯼ ) ﺩﺭﺻﺪ
ﻭﺍﻡﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭﯼ ﺑﻪ ۳۰ ﺩﺭﺻﺪ
ﺭﺳﯿﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺩﺭ ﺳﺪﻩٔ ﺷﺸﻢ ﻫﺠﺮﯼ ( ﺩﻭﺍﺯﺩﻫﻢ
ﻣﯿﻼﺩﯼ ) ﺑﻪ ﺣﺪﻭﺩ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺩﺭﺻﺪ ﻫﻢ ﺭﺳﯿﺪ . [ ۶۵ ]
ﺩﺭﺻﺪ ﻭﺍﻡﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ، ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ
ﺣﻮﺯﻩ ﻭ ﮔﻮﻧﻪٔ ﻣﺘﻦ ﺗﻔﺎﻭﺕﻫﺎﯾﯽ ﺩﺍﺭﺩ . ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺩﺭﺻﺪ
ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﻣﺮﻭﺯﯼ ﮔﻔﺘﺎﺭﯼ ﻭ
ﻧﻮﺷﺘﺎﺭﯼ ﺭﺍ ﺣﺪﻭﺩ ۱۴ ﺩﺭﺻﺪ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ . [۶۶ ] ﺍﯾﻦ
ﺩﺭﺻﺪ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﯼ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻭ ﺍﺩﺑﯽ ﻣﯿﺎﻥ ۲۴ ﺗﺎ ۴۰
ﺩﺭﺻﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ . [۶۷ ]
ﻫﻢﺍﮐﻨﻮﻥ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎ ﻭ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﯽ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﺑﻪﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﺩ ﮐﻪ ﺭﯾﺸﻪ ﻋﺮﺑﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻋﺮﺑﯽﺗﺒﺎﺭ ﺍﺳﺖ،
ﻭﻟﯽ ﻋﺮﺏﺯﺑﺎﻧﺎﻥ، ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪﮐﺎﺭ ﻧﻤﯽﺑﺮﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ
ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺑﯽ، ﻫﻤﺎﻥ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎ، ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺕ ﻭ ﺍﺻﻄﻼﺣﺎﺕ ﺑﻪ
ﺷﯿﻮﻩ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺑﯿﺎﻥ ﻣﯽﺷﻮﺩ . ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺎﺩﺭﺍﺕ ﻭ ﻭﺍﺭﺩﺍﺕ
( ﺩﺭ ﻋﺮﺑﯽ : ﺗﺼﺮﯾﺮﺍﺕ ﻭ ﻣﺴﺘﻮﺭﺩﺍﺕ ) ﻭ ﻫﯿﺌﺖ ﻗﻮﻩ ﻣﻘﻘﻨﻪ
( ﺩﺭ ﻋﺮﺑﯽ : ﻭﻓﺪ ﺍﻟﺴﻠﻄﺔ ﺍﻟﺘﺸﺮﯾﻌﯿﺔ ) ﻭ ﻣﺴﺎﺑﻘﺎﺕ
( ﻣﺒﺎﺭﯾﺎﺕ ) . [۶۸ ]
ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ۱۰۰ ﺳﺎﻝ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﺯ
ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﻏﺮﺑﯽ ﻭﺍﻡ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺭﺍ ﺣﺪﻭﺩ ۱۵۰۰ ﻭﺍﮊﻩ
ﻣﯽﺩﺍﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﺎﻣﺪ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﯼ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﺎﻻﺳﺖ .
[۶۹ ]
ﺯﺑﺎﻥ ﻋﻠﻤﯽ ﻓﺎﺭﺳﯽ
ﻣﺘﻦ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﮐﺘﺎﺏ ﺻﻮﺭﺍﻟﮑﻮﺍﮐﺐ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺶ ﺍﺧﺘﺮﺷﻨﺎﺳﯽ .
ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﮐﺘﺎﺏﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺳﺪﻩ ﭼﻬﺎﺭﻡ
ﻫﺠﺮﯼ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭﯼ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ، ﮐﺘﺎﺏﻫﺎﯼ
ﻋﻠﻤﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺳﺪﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﮐﺘﺎﺏﻫﺎﯼ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺑﻪ
ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ . ﺍﺑﻦ ﺳﯿﻨﺎ ﻭ ﺑﯿﺮﻭﻧﯽ
ﮐﺘﺎﺏﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥﻫﺎ
ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻋﻠﻤﯽ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ . ﺍﺯ
ﺁﻥ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺩﺍﻧﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﻼﺋﯽ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺍﺑﻦ ﺳﯿﻨﺎ
ﺍﺷﺎﺭﻩ ﮐﺮﺩ .
ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﻌﺎﺻﺮ، ﺩﺭ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﺟﻬﺎﻥ، ﺯﺑﺎﻥ
ﻣﻠﯽ ، ﻟﺰﻭﻣﺎً ﺯﺑﺎﻥ ﻋﻠﻤﯽ ﮐﺸﻮﺭ ﻧﯿﺴﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ
ﻣﺤﺪﻭﺩﯾﺖﻫﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﯾﺎ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ، ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﻣﻠﯽ
ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﻭ ﺭﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ
ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﺣﻮﺯﻩ ﺩﺍﻧﺶ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﭘﺨﺘﮕﯽ ﻋﻠﻤﯽ
ﺑﯿﺸﺘﺮﯼ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﻫﻢﭼﻮﻥ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ، ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﯼ،
ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﻭ ﺭﻭﺳﯽ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ . ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ
ﺁﻏﺎﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﻋﻠﻢ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﺸﻮﺭ، ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺑﺎﻧﺎﻥ، ﺯﺑﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﻧﺪ ﻭ ﮐﻮﺷﯿﺪﻧﺪ
ﺍﯾﻦ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﯿﺎﻥ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻋﻠﻤﯽ ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪ ﮐﻨﻨﺪ . [۷۰ ]
ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﺭﺍﻩ، ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺁﻣﻮﺯﮔﺎﺭﺍﻥ
ﻣﺪﺭﺳﻪ ﺩﺍﺭﺍﻟﻔﻨﻮﻥ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻧﮕﺎﺭﺵ ﮐﺘﺎﺏﻫﺎﯼ ﻋﻠﻤﯽ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺷﺪﻧﺪ، ﻫﺮ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﻋﻠﻤﯽ ﯾﺎ ﻓﻦ ﺗﺎﺯﻩﺍﯼ
ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺶﻫﺎﯼ ﻗﺪﯾﻢ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺪﺍﺷﺖ، ﺑﺮﻣﯽ ﺧﻮﺭﺩﻧﺪ،
ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺮﺩﺍﻧﺪﻧﺪ ﻭ ﯾﺎ ﺍﺻﻞ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﯼ ﺭﺍ
ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽﺑﺮﺩﻧﺪ . [۷۱ ]
ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﯼ ﺁﻏﺎﺯﯾﻦ ﺳﺪﻩ ﺑﯿﺴﺘﻢ ﻣﯿﻼﺩﯼ ﮐﻮﺷﺶﻫﺎﯼ
ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺿﻊ ﺍﺻﻄﻼﺡﻫﺎﯼ ﻧﻮ ﻭ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻋﻠﻤﯽ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪ . [۷۲ ] ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻭ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﯼ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪﺍﯼ
ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻭﺍﮊﻩﮔﺰﯾﻨﯽ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﻣﻌﺎﺩﻝﻫﺎﯼ
ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﻋﻠﻤﯽ ﻭﺿﻊ ﮐﺮﺩﻧﺪ . ﺩﺭ ﺳﺎﻝ
۱۳۱۱ ﺩﺭ ﺩﺍﺭﺍﻟﻤﻌﻠﻤﯿﻦ ﻋﺎﻟﯽ ﺍﻧﺠﻤﻨﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺍﮊﻩﮔﺰﯾﻨﯽ
ﻋﻠﻤﯽ ﺑﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﯽ ﺩﮐﺘﺮ ﻋﯿﺴﯽ ﺻﺪﯾﻖ ﻭ ﺯﯾﺮ ﻧﻈﺮ
ﺩﮐﺘﺮ ﺣﺴﯿﻦ ﮔﻞ ﮔﻼﺏ ﻭ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﺣﺴﺎﺑﯽ ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎﺩﻩ
ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﺎﺩﻝﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮﺍﯼ ۳ ﻫﺰﺍﺭ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﻋﻠﻤﯽ ﻭﺿﻊ
ﮐﺮﺩ ﻭ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﯾﻦ ﻣﻌﺎﺩﻝﻫﺎ ﺍﺯ ﭘﺬﯾﺮﺵ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ
ﺷﺪ . [۷۳ ]
ﺩﺭ ﺟﺮﯾﺎﻥ ﻧﻮﺳﺎﺯﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺭﺿﺎ ﺷﺎﻩ ﭘﻬﻠﻮﯼ
ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۱۴ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﺮﺩﻥ
ﮐﺎﺭ ﻭﺍﮊﻩﺳﺎﺯﯼ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩ ﺁﻥ
ﺳﺎﺧﺖ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯾﯽ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ
ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻭ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ
ﺑﻪﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﻧﺪ . ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﮐﻪ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻭﺍﮊﻩٔ
university ﻭ ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﯼ ﮐﻪ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻭﺍﮊﻩٔ ﺑﻠﺪﯾﻪ
ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ . [۷۴ ]
ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎﻥ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪﺍﻥ ﺁﺷﻨﺎ ﺑﻪ ﺩﺍﻧﺶﻫﺎﯼ ﻗﺪﯾﻢ
ﻭ ﺟﺪﯾﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻌﯿﺪ ﻧﻔﯿﺴﯽ ، ﺑﺪﯾﻊﺍﻟﺰﻣﺎﻥ ﻓﺮﻭﺯﺍﻧﻔﺮ ،
ﻋﺒﺪﺍﻟﻌﻈﯿﻢ ﻗﺮﯾﺐ ، ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﯽ ﻓﺮﻭﻏﯽ ، ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﯽ ﺑﻬﺎﺭ ،
ﺭﺷﯿﺪ ﯾﺎﺳﻤﯽ ، ﻋﺒﺎﺱ ﺍﻗﺒﺎﻝ ﺁﺷﺘﯿﺎﻧﯽ ، ﺍﺑﺮﺍﻫﯿﻢ ﭘﻮﺭﺩﺍﻭﺩ ،
ﻣﺤﻤﻮﺩ ﺣﺴﺎﺑﯽ ، ﻏﻼﻣﺤﺴﯿﻦ ﺭﻫﻨﻤﺎ ﻭ ﺣﺴﯿﻦ ﮔﻞ ﮔﻼﺏ
ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﻋﻀﻮﯾﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ . ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎﯼ ﺍﯾﻦ ﻫﻤﻨﺸﯿﻨﯽ
ﺗﺎﺛﯿﺮﯼ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﺭ ﺑﺮ ﺭﻭﻧﺪ ﺗﺤﻮﻝ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﮔﺬﺍﺷﺖ .
[۷۵ ]
ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﮐﺎﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎﻥ ﺍﻭﻝ، ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺍﻫﻞ ﻗﻠﻢ
ﻣﺨﺎﻟﻔﺖﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻭﺍﮊﻩﺳﺎﺯﯼ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺣﺘﯽ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ
ﻧﻮﺳﺎﺧﺘﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﯾﺸﺨﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺍﻣﺎ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯾﯽ ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻪ
ﺍﯾﻨﮏ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺑﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﺪﺍﻭﻝ ﮐﺎﻣﻞ ﺩﺍﺭﻧﺪ،
ﺑﺮﺍﯼ ﻧﻤﻮﻧﻪ : ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ، ﮐﻮﺩﮐﺴﺘﺎﻥ، ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﯼ، ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ،
ﺩﺍﺩﺳﺘﺎﻥ، ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺎﻩ، ﺧﺰﻩ، ﮔﺮﺩﻩﺍﻓﺸﺎﻧﯽ، ﻓﺮﻭﺩﮔﺎﻩ ﻭ
ﻫﺰﺍﺭﺍﻥ ﻭﺍﮊﻩ ﺩﯾﮕﺮ . [۷۶ ]
ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺳﺎﺧﺘﻪ
ﺷﺪ ﺁﻥ ﭼﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺭﺍﯾﺞ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ
ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﮐﻤﺘﺮ ﻓﺎﺭﺳﯽﺯﺑﺎﻧﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯾﯽ
ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺰﺍﺭﺵ، ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ، ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ، ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ، ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ،
ﺭﻭﯼ ﻫﻢ ﺭﻓﺘﻪ، ﺟﻠﺒﮏ، ﺩﺍﺩﺳﺮﺍ، ﺑﻬﺪﺍﺭﯼ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﯾﯽ ﺍﺯ
ﺑﺮﺍﺑﺮﻧﻬﺎﺩﻩﻫﺎﯼ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩﺍﻧﺪ .
ﺑﺮﺍﺑﺮﻧﻬﺎﺩﻩﻫﺎﯼ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺏ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ
ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﻩﻫﺎﯼ
ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺍﻋﻼﻡ ﻣﯽﺷﺪ ﻭ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﻟﺰﺍﻣﯽ ﺑﻮﺩ .
ﭘﺬﯾﺮﺵ ﻭ ﺭﻭﺍﺝ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻧﻮﻭﺍﮊﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﯾﺎ
ﺩﺭ ﻣﺘﻦﻫﺎﯼ ﻋﻠﻤﯽ ﺭﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺍﮊﻩﺳﺎﺯﯼ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ
ﺗﺮﮐﯿﺐﻫﺎﯼ ﺗﺎﺯﻩﺗﺮ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎ ﯾﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ
ﺗﺎﺯﻩ ﺑﺮ ﻗﯿﺎﺱ ﺁﻧﻬﺎ ﻫﻤﻮﺍﺭ ﮐﺮﺩ . ﭼﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ
«ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ » ﺑﺮﺍﯼ «ﻓﺴﺘﯿﻮﺍﻝ » ﺭﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺎﺧﺘﻦ
« ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩ » ﻫﻤﻮﺍﺭ ﮐﺮﺩ ﻭ ﯾﺎ ﺳﺎﺧﺖ « ﭘﯿﺸﻮﻧﺪ » ﻭ
« ﭘﺴﻮﻧﺪ » ﺭﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺎﺧﺖ « ﺷﻬﺮﻭﻧﺪ » ﻫﻤﻮﺍﺭ ﮐﺮﺩ .
[۷۷ ]
ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎﻥ ﺍﻭﻝ ﺯﻧﺪﻩ ﮐﺮﺩﻥ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ
ﺗﻮﺍﻧﺎﯾﯽﻫﺎﯼ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﻌﺮ
ﺯﻧﺪﻩ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ، ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﻠﻤﯽ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺩﺍﺭﯼ، ﺑﻪ
ﺩﻟﯿﻞ ﻏﻠﺒﻪ ﺩﻭﺯﺑﺎﻧﮕﯽ ﺩﺍﻧﺸﻮﺭﺍﻥ ﻭ ﺩﯾﻮﺍﻧﯿﺎﻥ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ
ﻋﺮﺑﯽ، ﺍﺯ ﻣﯿﺎﻥ ﺭﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ . ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﮐﻮﺷﺶﻫﺎﯼ
ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻣﺘﺮﺟﻤﺎﻥ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺻﺮﻓﯽ ﺯﺑﺎﻥ
ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﻓﻌﺎﻝﺗﺮ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ،
ﺗﺮﮐﯿﺐﺳﺎﺯﯼ ﺍﺯ ﻧﻮ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﻧﺜﺮ ﺯﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ
ﻭَﻧﺪﻫﺎ ﮐﻪ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺟﺎﻣﺪ ﻭ
ﺗﺰﯾﯿﻨﯽ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻣﯽﺷﺪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎﺯ ﯾﺎﻓﺘﻪﺍﻧﺪ
ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﻣﯽﺭﻭﻧﺪ . ( ﻧﻤﻮﻧﻪ : ﻭﻧﺪﻫﺎﯼ
ﭘﯿﺶ – ، ﺑﺎﺯ – ، ﻓﺮﺍ – ، ﺗﺮﺍ ﺩﺭ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﭘﯿﺶﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﯽ،
ﺑﺎﺯﺗﻮﻟﯿﺪ، ﻓﺮﺍﺟﻨﺎﺣﯽ، ﺗَﺮﺍﺟﻨﺴﯽ ) ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ
ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪﯼﻫﺎﯼ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﯼ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ
ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎﯼ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺎﺭﺁﻭﺭﯼ ﻭ
ﺯﺍﯾﺎﯾﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻭ ﺑﺎﺯﺷﺪﻥ ﺩﺳﺖ ﻣﺘﺮﺟﻤﺎﻥ ﻋﻠﻤﯽ
ﺷﺪ . [۷۸ ]
ﺍﺯ ﺁﻥ ﺳﺎﻝﻫﺎ
جناب دکتر شما میتونید برای خانواده خودتون تصمیم بگیرید نه برای ملت ٨٠میلیونی بخاطر تصمیم نادرست اشخاص مثل شما هستن که ایران داره برمیگرده به عقب
دکتر شعاعی با امید به این که روزی مقاومت شکسته شود و آموزش و پرورش لهجه عربی را به رسمیت بشناسد گفت: «باید فارسی را فارسی و عربی را عربی و به صورت درست صحبت کنیم. چون اگر قرآن با لهجه‌ی فارسی خوانده شود باعث تمسخر در زبان عربی به ویژه در خواندن قرآن میشود.»
او در ادامه گفت: «زبان فارسی برای ما ایرانیان شیرین و یک نوع عادت است وگرنه هیچ کشوری نمی‌تواند آن را تحمل کند.»
شما که فقط به فکر عرب بودن هستین پس زحمت بکشین برید با شتر سفر کنید
این هم شد مثل اون خانمی که میگفت چشم مرد اشعه داره که زن رو پیر میکنه
آقای دکتر شعایی ، شما تا به حال عربی صحبت کردن علامه طباطبایی و یا علامه محمد تقی جعفری را نشنیده اید؟
اگرنشنیده اید بروید خوب و با دقت گوش کنید تا بدانید این افرادی که در این دوران حق قرآن کریم رو ادا نمودند عربی رو با لهجه آذری صحبت می کردند.
جناب دکتر بفرمایید قرآن که با زبان انگلیسی داریم باعث تمسخر قرآن شده است؟
زبان ایرانی هم بنویسید که مردم بتونن بخونن وبدووونند وعمل کنند!!!
باسلام .دوستان که نبودند زود قضاوت نکنن .بنده آنجا بودم- ایشان مخارج حروف در قران وتجوید قران درس میدادند.چنین چیزی نبود که برای زبان فارسی یا عربی رتبه گذاشته باشند .در ضمن از استاد کمال تشکر داریم که مارا در بهتر خواندن قران راهنمایی نمودنند.
خانم آذرآبادگان کاری به تجوید و….نداریم خیلی ها بودن حافظ قران وقاری که بهترین بودن ولی در عمل به ان موفق نبودن پس مهم در قرایت نیست مهم درک ایات وتفسیر ان است…..
دوستان از اینکه اینقدر مودبانه و با دلیل جواب ایشان دادید متشکریم.بنظر انهایی که ایشان را دعوت کرده بودند نیز ارزش زبان شیرین فارسی را فهمیدند.زنده باد فارسی
برادر گرامی شما کلاس تفسیر نرفته بودید.کلاس صوت ولحن بود. اگه به تجوید کاری نداشتید چرا امدید .می رفتید آنجا که تفسیر کار میکنند.در ضمن هر چیزی سر جای خودش گفته میشود.همه رفته بودیم صوت ولحن را یاد بگیریم که بفرموده قران ورتل القران ترتیلا عمل کرده باشیم.
سلام. اگر امکان دارد فایل صوتی این سخنرانی را بگذارید تا دقیقتر بشود تصمیم گرفت.
وگرنه مقام معظم رهبری عقیده دارند که علم را هم باید به زبان فارسی تولید کنید.
فایل صوتی مراسم در اختیار ما نیست. سخنران محترم در بعضی قسمت‌های برنامه که در متن خبر نیست هم درخواست کرده‌اند که دوربین‌ها را خاموش کنند و صدا ضبط نشود.
به نظر من قرآن و باید با لهجه قلب خوند
وقتی از روی اخلاص باشه یقینا باعث ترقی است وگرنه با لهجه عربی فصیح خواندن به قصد شرکت در مسابقات ارزشش همون مسابقاته.
بنده در این همایش حضور داشتم و هرگز این جمله:زبان فارسی برای ما ایرانیان شیرین و یک نوع عادت است وگرنه هیچ کشوری نمی‌تواند آن را تحمل کند.» رو بر زبان نیاوردند و در واقع خواندن قرآن با زبان فارسی در بین قاریان دیگر را فرمودند که ممکن است موجب تمسخر شود.
خواهشا در درج خبر دقت بیشتر فرمایید.
فیلم این مراسم هم موجود است.
در صورت امکان فایل صوتی مراسم ارسال تا به پیوست خبر منتشر شود.
اگر ما بخواهیم مسئله قرائت وقران خوانی در بین آحاد مردم زنده باشد و همه گیر شود .بایدالگو و نمونه سازی نماییم و نمونه هایی از کسانی که در رشته های قرائت و حفظ ممتاز شدند قهرمان داشته باشیم تا مردم ببینند و علاقمند وجذب قران شوند( حضرت آیه الله العظمی خامنه ای )
صرف تدریس عربی در مدارس هم اضافی، به درد نخور و مزخرفه…
والا با این نوناشون…
خدا کند آنهایی که مخالف لهجه عربی هستند زود تر برن مکه آنجا متوجه میشوند چقدر در تلفظ حتی نمازشان مشکل دارند -از هر ده نفر ایرانی یک نفر پیدا نمیشد قرائت نمازش درست باشد . این بی اهمیتی ما به تجوید میرسا ند حتی صلوات که میفرستادیم رئیس کاروان میگفتند .چون درست نمیفرستید .بلند نفرستید که عرب ها مسخره میکنند .
حجاب محترم
با سلام و درود
آنهاییکه کسى را بخاطر لهجه اش مسخره میکنند خودشان مسخره اند، صلوات را میتوان به زبان زیبای پارسی فرستاد ( پروردگارا بر محمد و خاندانش درود فرست) نماز هرکس با هر لهجه ای مورد قبول حضرت حق است اگر ازسر اخلاص باشد و گر نه با بهترین و کاملترین لهجه عربی و بدور از اخلاص مردود است.
نام تو به هر زبان که گویند خوش است راه تو به هر روش که پویند خوش است
روی تو به هر دیده که بینند نکوست کوی تو به هر جهت که جویند خوش است
خبرنگار این خبر یعنی خانم بخشی در سالن حضور داشته اند؟ شاید نیاز به یک بررسی دیگه باشه.
بله خانم بخشی در سالن حضور داشته و خبر کاملا صحیح است.
قال رسول الله :حسنو القران باا صواتکم . فان الصوت الحسن یزید القران حسنا. باصداهایتان قران را زینت و نیکی دهید .زیرا که صدای خوش قران را نیکی افزاید. (عیون الا خبار ج ۲ ص ۶۹)پس ما از اهمیت تجوید فاصله گرفته ایم.آنهایی که فهمیدند منظور استاد چه بوده صلوات بفرستند.
ولی من فکر میکنم اهمیت زبان عربی کمتر از زبا ن فاسی نیست .گرچه میدانم استاد بعث تجویدی داشتند اما به گفته رسول گرامی ص اقروالقران با لحان العرب و اصواتها. قران کریم را با لحن و صوت و آوای عرب قرائت کنید.