گریشنا (هفت‌برکه): زلزله در غرب کشور زخم بزرگی بود و مباحث زیادی به راه انداخت. یکی از این موارد، استحکام ساختمان‌ها، به‌خصوص مجتمع‌های چندطبقه‌ی مسکونی همچون ساختمان‌های مسکن مهر، در برابر زلزله است. مهندس غلامرضا فدایی، کارشناس ارشد سازه و عضو نظام مهندسی شهرستان گراش، در یادداشتی که برای هفت‌برکه نوشته است، این موضوع را کارشناسانه باز کرده است و درباره استحکام مسکن مهر گراش در برابر زلزله‌ی احتمالی نیز توضیح داده است.
[1]
مهندس غلامرضا فدایی: در ابتدا لازم می‌دانم پیام تسلیت خودم را به بازماندگان زلزله‌ای که در غرب کشور اتفاق افتاده است عرض کنم. در ادامه، بعد از ارائه‌ی تعریفات، توضیحاتی را درباره زلزله اخیر و پیامدهایش از نظر ساختمانی ارائه می‌کنم.
زمین‌لرزه ارتعاشی است که در طول پوسته زمین به حرکت در می‌آید. اگر یک کامیون بزرگ از نزدیکی منزل شما عبور کند، خیابان را به لرزه در می‌آورد و شما احتمالاً لرزه‌های خانه را احساس می‌کنید. در این حالت می‌توان گفت که زمین‌لرزه‌ی کوچکی رخ داده است. اما کلمه زمین‌لرزه معمولی به حوادثی اطلاق می‌شود که در آن، منطقه بزرگی همانند یک شهر تحت تأثیر این لرزش قرار گیرد.
همچنین در نگاه کلی، هر سازه‌ای را می‌توان ساختمان نامید. در این مقوله، منظور از ساختمان، بناهای ساخته شده با مصالح بنایی مانند آهن، سیمان، گچ، آجر و غیره است. اصولا ساختمان را از لحاظ مصالح مصرفی و نوع کاربرد آن می‌توان به دو دسته تقسیم نمود: دسته اول، ساختمان‌های آجری (یک و دو طبقه)؛ و دسته دوم، ساختمان‌های اسکلت بتنی و فلزی (چندین طبقه).
درباره مسکن مهر در کرمانشاه
در طی روزهای گذشته، بعد از وقوع زلزه، عکس‌هایی با عناوینی همچون فاجعه مسکن مهر شهر سرپل ذهاب کرمانشاه در فضای مجازی منتشر گردیده است، و بحث‌هایی به راه افتاده است مبنی بر این که پروژه‌های مسکن مهر خیلی ضعیف کار شده است و یا مهندسین ضعیف کار کرده‌اند. در هنگام بررسی کردن این تصاویر، برای اینجانب جالب بود که در تمامی تصاویری که منتشر گردیده است، مشاهده می‌کنیم که فقط دیوارهای میان‌قاب فرو ریخته است و همچنین درها و پنجره‌ها را از دست داده‌ایم. مطمئنا این اتفاق بسیار بد و ناگوار است، و گرفتن ایراد کار هم خیلی ساده است. برای مهار میان‌قاب، جزییات ساختمانی ساده‌ای باید رعایت شود: اگر مهار میان‌قاب طبق دستورالعمل مقررات ملی ساختمان انجام گرفته بود، اکنون هیچ دیواری را از دست نداده بودیم.
اما مسئله بعدی، بحث سازه‌ای و تیر و ستون است. سوال این است که آیا در تصاویر منتشر شده، تیر و ستون را از دست داده‌ایم؟ همانطور که در تصاویر فضای مجازی مشاهده می‌فرمایید، ما هیچ تیر و ستونی را از دست نداده‌ایم و هیچ سقفی نیز ریزش نکرده است. یعنی هیچکدام از المان‌های اصلی سازه‌ای تخریب نشده است. نتیجه می‌گیریم که طراحی این ساختمان‌ها ظاهرا درست بوده و ساختمان‌های مسکونی برای تامین سطح امنیت جانی طراحی شده‌اند؛ یعنی سازه باید بتواند در برابر زلزله وارده مقاومت کند.
اما سوال بعدی این است که آیا امنیت جانی افراد در زلزله حفظ گردیده است؟ به نظر بنده بله؛ امنیت جانی حفظ شده است، چرا که در بحث ساختمان‌سازی، ما نمی‌توانیم بگوییم که هیچگونه خرابی اتفاق نمی‌افتد و یا هیچ گونه ترکی ایجاد نمی‌گردد. اتفاقا بر عکس، ما انتظار داریم سازه مسکونی بعد از زلزله هم ترک بخورد و هم خرابی‌هایی را داشته باشد. ولی این موارد چیزهایی نیستند که ما به عنوان از دست رفتن امنیت جانی مطرح کنیم. ولی اگر خدای ناکرده فقط برای یک تیر اتفاقی بیفتد و ریزش کند، آن وقت خرابی پیش‌رونده‌ای اتفاق می‌افتد و تیرهای دیگر و سقف‌های دیگر و ستون‌های دیگر پشت سر هم فرو می‌ریزد.
همانطور که در تصاویر زلزله مسکن مهر سرپل ذهاب مشاهده کردیم، هیچگونه خرابی پیش‌رونده‌ای اتفاق نیفتاده است. پس می‌توانیم نتیجه بگیریم که سازه‌ها کاملا صحیح طراحی شده‌اند؛ هر چند مطمئنا مواردی ریز در اجرا رعایت نگردیده است، مثل مهار میان‌قاب، که اگر رعایت می‌شد، میان‌قاب‌ها نیز دیگر فرو نمی‌ریخت.
امنیت مسکن مهر گراش
همچنین با توجه به دلمشغولی‌هایی که در بین مردم شهرستان گراش و اهالی مسکن مهر این شهرستان در مورد کیفیت خوب و مطلوب ساخت مسکن مهر گراش به وجود آمده، باید به عرض برسانم که با توجه به اطلاعات کاملی که اینجانب از پروژه ساخت مسکن مهر گراش دارم، از مجرب‌ترین و بهترین و باتجربه‌ترین مهندسان و نیروی کاری و همچنین بهترین مصالح استفاده گردیده است. باید گفت که مسکن مهر شهرستان گراش دارای سیستم اسکلت آجری (بنایی) است که سیستمی متفاوت و ساده‌تر از مسکن مهر سرپل ذهاب کرمانشاه است، و در آن از شناژهای عمودی و افقی مقاوم در جهت مقابله با نیروی جانبی زلزله استفاده گردیده است. به همین علت، هیچ گونه نگرانی در این مورد وجود ندارد و ان شاء الله دارای عملکرد لرزه‌ای بسیار بهتر و متفاوت نسبت به دیگر پروژه‌های مسکن مهر است.
[2]