شاه زندو لارستان را مسلمان کرد

یونس عرفان پور (استادیار دانشگاه پیام نور بیرم): تحقیقات تاریخی نشان می دهد، اسلام تا زمان ورود سید عفیف الدین شاه زندو در مناطق جنوبی فارس از جمله لار، گراش، بیرم و سایر نواحی جنوبی نضج نیافت. عبدالله بن عامر کریز در سال ۲۹ه.ق کاریان را که یکی از سه آتشکده بزرگ زردتشتی بود فتح کرد اما نتوانست بر پیکره آیین  زرتشتی فایق آید و گزارش های تاریخی حاکی از آن آنست که آتشکده آذرفرنبغ در کاریان تا اواسط قرن چهارم ه.ق روشن بود. یا آتشکده کُبه در شهر بیرم که تا اواسط قرن چهارم در منطقه بیرم روشن بود و مجوسان به دور آن دایره وار حلقه زده بودند. آتشکده ای که به لفظ عوام بَلَد مشهور به کُبه است هزار سال در آن آتش پرستی شده بود.(تذکره شاه زندو، بی تا).

– حضرت شاه زندو کیست؟

عابدشاه بیرمی شاعر و عارف سال ۳۴۴ه.ق درباره تاریخ تولد سید عفیف الدین شاه زندو شعری دارد:

آمد سیصد زبعد هجره                             بر مقتل کافران فجره

از مکه به بیرم است تحویل                      گفتم رمزی تو را به تمثیل

بر این اساس کلمه «تحویل» برابر سال ۳۴۴ه.ق، سال تولد شاه زندو بوده است. همچنین در سلسله نسب شاه زندو آمده است.

شنیدم من از گفته راستان      حدیث صحیح اندر این  داستان

که شاه ملک قدر عالی مقام     که خوندی عجم شاه زندوش نام

بود نجبه دودمان خلیل        ز هفتم امام است آن شه سلیل

از او تا به موسی است غایله       پدر بر پدر نه فقر فاصله

شاه زندو نسبش به امام موسی بن جعفر(ع) می رسد و نسب وی چنین معرفی شده است: سید عفیف الدین بن حسین بن ابراهیم بن مرتضی بن حسین بن عون بن مهدی بن محمد بن حسن الثائر بن جعفر بن امام موسی بن کاظم علیه السلام.

یا بر اساس سنگ قبری که در سال ۱۳۷۴ه.ش بر روی قبرش بیرون آورده شد چنین معرفی می شود:

هذا  قبرشیخ الشیوخ هوالامام العابد العالم الفاضل عفیف الدین زندویه ابن ابراهیم فی سلخ رجب اثنین ثلاثین مائه.

وجه تسمیه حضرت شاه زندو

حضرت سید عفیف الدین گویا عنوان شاه زندو را از بومیان زرتشتی منطقه دریافت نموده بود. حضرت شاه زندو در ابتدای حالت به غایت تیز بود چنان که در حرب کفار دست های خود بر هر که می افشاند آتش از دست او شعله می زد از این جهت او را «زند» یا «زند»  می خواندند.

شنیدم من از گفته راستان        حدیث صحیح اندر این داستان

که شاه ملک قدر عالی مقام      که خوندی عجم شاه زندوش نام

زرتشتیان به هر کس که علیه آیین زرتشتی مبارزه می کرد به آن زندیق یا زندی می گفتند شاید زندو از آن باشد.

  چگونگی ورود اسلام به منطقه لارستان توسط حضرت شاه زندو

حضور شاه زندو به مناطق جنوب در اواسط قرن چهارم ه.ق تحولی در مناطق جنوب روی داد. شاه زندو با لشکری کرار که به همراه خویش از مکه و شبه جزیره عربستان آورده بود، وارد مناطق جنوب شد. وی بیرم لارستان را محل اقامت خویش قرار داد و عرصه را روز به روز بر مجوسیان تنگ تر کرد. مجوسان چون نهضت شاه زندو را نابودگر کیش آبا و اجداد خویش می دانستند در مقابل آن صف آرایی نمودند.

مجوسان چو دیدند آن  بی نظیر            ز بالا نمودند نهضت  به زیر

چو لوک از غضب بر لب آورده کف       کشیدند آنجا جلو صف به صف

اما حضرت شاه زندو با  قدرت، پیکره آیین آتش پرستی را در مناطق جنوب در هم کوبید و تعداد ۲۴هزار تن از مجوسان را مسلمان نمود. این حضرت پس از یک دوره درگیری طولانی در منطقه در سال ۴۳۲ه.ق از دنیا  رفت. بر اساس تذکره، شاه زندو دستور داد تا صحیفه ای از اسامی کسانی که به دست وی مسلمان شده اند نیز با او دفن کنند تا شفیع او قرار گیرند. «به موجب وصیت سید قبرش در صحرا فرو بردند، چرا  که سید عزلت گزیده بود و سید وصیت کرده  بود که چون مرا دفن خواهید کردن، این وصیت صحیفه با من دفن کنید که نام آن کسانی که به دست من مسلمان شده اند در آن است از یهودیان و ترسایان و گبران و آتش پرستان و نام آن کسانی که به زیارت من آمده اند و از من طلب دعا کرده اند. (تذکره شاه زندو، بی تا،۱۷۸).