نگاه میراث فرهنگی به قدیمی‌ترین مسجد گراش

گریشنا: جواد اسدی، رییس اداره‌ی میراث فرهنگی، با همراهی چند نفر از همشهریان علاقه‌مند به میراث فرهنگی از مسجد آخوند بازدید کرد و در جریان مشکلات این مسجد قرار گرفت.
به گزارش روابط عمومی اداره‌ی میراث فرهنگی گراش؛ با توجه به این که هیات امنای مسجد با مراجعه به اداره‌ی میراث فرهنگی خواستار رسیدگی به مشکلات این مسجد تاریخی به خصوص مرمت شبستان زیرزمین مسجد بودند، پنج‌شنبه، هشتم مرداد، بازدیدی از این مسجد تاریخی صورت پذیرفت.
با توجه به صحبت‌های افراد ساکن در محل و نیز کتیبه‌ای که بر بالای محراب مسجد موجود است، تاریخ این بنا به دوره نادرشاه افشار می‌رسد. پیش از این شبستان اصلی مسجد کاملا مرمت شده و الحاقاتی به آن اضافه شده بود که متاسفانه فاقد ارزش مرمتی است؛ به‌خصوص ستون‌های مسجد که به طور کامل عوض شده است و نیز در جداره خارجی مسجد از نمای کنتکس استفاده شده که خلاف قوانین مرمتی است و قرار شد با نمایی سنتی تغییر داده شود.
در شبستان زیرزمین مسجد، به علت رطوبت و بار مرمت غیر اصولی سقف شبستان اصلی مسجد، ستون‌ها دارای شکم‌دادگی شده است و می‌بایست مرمت و استحکام‌بندی شود. دیواره‌های شبستان هم به دلیل رطوبت شوره زده است که با استفاده از مصالح شبیه آهک، می‌توان از شوره‌ زدن بیشتر آن جلوگیری کرد.
اسدی اظهار امیدواری کرد که در آینده نزدیک مشکلات این مسجد تاریخی با مرمت اصولی رفع شود.

این مسجد به شیوه شبستانی حیاط‌دار و بدون ایوان ساخته شده است. تاقهای سردر ورودی و نیز تاقهای نما از نوع شاه عباسی کار شده است.
آسمانه شبستان اصلی بعد از مرمت از تیرچه بلوک استفاده شده است که به گفته هیات امنا مسجد قبل از مرمت آسمانه آن از تنه درخت نخل بوده است.
ارتفاع آسمانه ( سقف) مسجد در شبستان اصلی قبل از مرمت بیشتر بوده است که به دلیل خنکی و کوران هوا این امر انجام می‌شده ولی بعد از مرمت ارتفاع آسمانه را پایین‌تر آورده‌اند.
بار سقف نیز بر روی چهار عدد ستون انتقال داده می‌شود که مقطع این ستون‌ها قبل از مرمت چهارگوش و بعد از مرمت به صورت دایره تغییر پیدا کرده است.
این مسجد دارای دو محراب، یکی در شبستان اصلی و دیگری در زیرزمین می‌باشد، که بر بالای محراب اصلی کتیبه‌ای سنگی نقش بسته است که ساخت این مسجد را به دوره نادرشاه افشار می‌رساند.تاق‌های فضای شبستان اصلی از نوع تیزه‌دار و شاه عباسی است.
در قسمت شمالی شبستان اصلی نیز دری زیبا و چوبی قرار دارد که به انباری وصل می‌شود. دسترسی به شبستان زمستانه مسجد یا زیرزمین از طریق پله‌هایی با ارتفاع زیاد است که این امر مطمئناً مشکلی در جهت رفت آمد مردم به وجود می‌آورده است.
ارتفاع آسمانه (سقف) شبستان زیرزمین یا شبستان زمستانه مسجد به دلیل خنک‌تر بودن در فصول گرم سال و گرم‌تر بودن در فصول سرد سال کمتر از شبستان اصلی است.
آسمانه این شبستان نیز از تاق گهواره‌ای استفاده شده است، بر عکس آسمانه شبستان اصلی که تخت بوده است.
به دلیل رطوبت زیاد این وجود شوره و نمک در بدنه دیوار مسجد مشخص می‌باشد و عامل مخلی می‌باشد که باید رفع شود.

تاقهای این شبستان نیز از تاقهای مازه‌دار و بدون تیزه است که رواج این گونه تاقها مربوط می‌شود به دوره قبل از اسلام و سلسه ساسانیان که مساجد جامع فهرج و تاریخانه دامغان نیز به این شکل کار شده است.
به دلیل مرمت غیر اصولی شبستان اصلی و استفاده از سقف بتنی و ستون‌های جدید سنگی، ستون‌های شبستان زیرزمین مسجد دارای شکم دادگی و ریزش آمود می‌باشد که هر چه سریع‌تر باید مرمت و مستحکم شود.
یکی از نمازگزارن از موقوفات مسجد صحبت می‌کرد و از عدم پرداخت آن موقوفات به مسجد ناراحت بود که قرار شد با هماهنگی میراث و اداره اوقاف این امر نیز تسهیل شود.
هیات امنا مسجد، رییس وقت میراث فرهنگی لار که دستور مرمت و مجوز مرمت غیر اصولی را بدون حضور کارشناسان امر داده بود را مسبب اصلی این مشکل می‌دانستند و هدف این اعضا هم این بود که مسجد را دوباره مرمت و استحکام‌‌سازی نمایند و مرمت‌های غیر اصولی را از بین برده و مرمتی مطابق با قوانین میراث و حفظ اصالت اثر و بنا صورت پذیرد.
بیشتر این اعضا درخواست همکاری بیشتر مسول میراث فرهنگی گراش جهت تسریع در امر مرمت این بنا را داشتند و نیز خواستار ارائه بودجه‌ای جهت تعمیر و مرمت این بنا و دیگر بناهای تاریخی شهر بودند .
در پایان بعد از اقامه نماز ظهر و مغرب این بازدید خاتمه پذیرفت.