هفت‌برکه – گریشنا: با اعلام شهرستان شدن اوز، شهرستانی که ۴۰ سال پیش «لار» نامیده می‌شد در حال حاضر شامل ۶ شهرستان مجزا است.
به همین بهانه، چهل سال تقسیمات کشوری جنوب استان فارس را بر اساس اسناد دولتی مرور کرده‌ایم. این بررسی نشان می‌دهد که دهه هفتاد و هشتاد اوج تغییرات در تقسیمات کشوری جنوب فارس بوده است، ولی در سال‌های اخیر این روند کند شده است.
تکمیلی: با تشکیل شهرستان جویم در پایان سال ۱۴۰۰، محدوده‌ای که در سال ۱۳۵۷ شهرستان لار نامیده می‌شد در حال حاضر شامل ۷ شهرستان لارستان، خنج، گراش، اوز، جویم، لامرد، مهر و ۲۱ بخش مختلف است.
از سال ۱۳۱۶ تا ۱۳۵۷
شهرستان لار یکی از قدیمی‌ترین واحدهای تقسیمات کشوری ایران است. قانون تقسیمات کشور و وظایف فرمانداران و بخشداران در شانزدهم آبانماه ۱۳۱۶ مصوب شد. بر اساس این قانون، ایران به ۱۰ استان و ۴۹ شهرستان تقسیم می‌شد. در این قانون، لار به همراه ۱- بهبهان؛ ۲- شیراز؛ ۳- بوشهر؛ ۴- فسا؛ ۵- آباده؛ ۶- لار استان هفتم ایران را تشکیل میداد.
شهرستان لارستان در سال ۱۳۱۶ متشکل از هفت شهر و بخش لار، لنگه، گاوبندی، بستک، جهرم و جویم بود. از این زمان به بعد، شهرستان لارستان تغییرات زیاد داشت. مرداد ۱۳۲۲ بخش جهرم از لار جدا و به شهرستان فسا ضمیمه شد و سه سال بعد، سال ۱۳۲۵ فرمانداری جهرم تاسیس شد.
در سال ۱۳۳۲ لنگه نیز به شهرستان مستقل تبدیل شد و ارتباط لارستان با دریا قطع شد. لنگه به همراه بستک و گاوبندی با تشکیل استان سواحل و بنادر در نهایت بخشی از استان هرمزگان شد.
مرزهای جغرافیایی شهرستان لار تا پیروزی انقلاب ثابت ماند. در طی این مدت هیات وزیران در جلسه‌ای مورخه ۱۳۲۹/۹/۱ تشکیل بخش اوز را تصویب کرد. (+) حدود سال ۱۳۳۵ بخش لامرد تشکیل شد. گراش نیز از سال ۱۳۴۴ به شهر ارتقا پیدا کرد. در طی این سال‌ها ممکن است تحولات دیگری نیز رخ داده باشد که به اسناد آن دسترسی پیدا نکردیم.
در سال ۱۳۵۷ و آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، شهرستان لار در جنوب استان فارس از چهار بخش مرکزی، جویم، اوز، لامرد تشکیل شده بود و شهرهای گراش و لار نیز در بخش مرکزی قرار داشت.
دهستانهای لارستان در سال ۱۳۶۴
۱۱ مرداد ۱۳۶۲: تاسیس شهرداری لامرد (ویکی پدیا)
۲۵ اسفند ۱۳۶۴: ۲۲ دهستان در شهرستان لارستان تصویب شد. (لینک در سامانه قوانین) در این مصوبه اسامی روستاها و آبادی‌های جنوب فارس در سال ۱۳۶۴ ذکر شده است. ۱- حومه به مرکزیت لطیفی ۲- درزسایبان به مرکزیت روستای درز ۳- دهکویه به مرکزیت روستای دهکویه ۴- صحرای باغ به مرکزیت روستای باغ ۵- دهستان ارد به مرکزیت روستای ارد ۶-دهستان بیدشهر به مرکزیت روستای کوره ۷-دهستان بیرم به مرکزیت روستای بیرم ۸- فداغ به مرکزیت روستای فداغ ۹-بنارویه به مرکزیت بنارویه ۱۰-جویم به مرکزیت روستای جویم ۱۱-هرم به مرکزیت روستای بلغان ۱۲-سیف‌آباد – به مرکزیت روستای سیف‌آباد ۱۳-فیشور – به مرکزیت روستای فیشور ۱۴- محمله – به مرکزیت روستای محمله ۱۵-اشکنان – به مرکزیت روستای اشکنان ۱۶-خوزی – به مرکزیت روستای خوزی ۱۷-سیگار – به مرکزیت روستای سیگار ۱۸-وراوی به مرکزیت روستای وراوی ۱۹-اسیر به مرکزیت روستای اسیر ۲۰- گله‌دار – به مرکزیت روستای گله‌دار ۲۱-مهر – به مرکزیت روستای مهر ۲۲-علاوه مرودشت به مرکزیت روستای چاه عینی.
۳۰ فروردین ۱۳۶۶: با تصویب مجلس شورای اسلامی، بخش لامرد به عنوان حوزه انتخابیه مستقل در انتخابات مجلس شورای اسلامی تصویب شد. (در سامانه قوانین)
۲۱ تیرماه ۱۳۶۸: بخش خنج و بخش مهر به عنوان بخشی از شهرستان لار تشکیل شد. (ایجاد و تأسیس ۱۲ بخش در استان فارس)
۲۴ آبان ۱۳۶۸: شهرستان لامرد به مرکزیت شهر لامرد، شامل بخش مرکزی به مرکزیت شهر لامرد شامل دهستانهای وراوی، خوزی، علامرود دشت، بیرم، سیگار و اشکنان؛ و بخش مهر به مرکزیت روستای مهر شامل دهستانهای، گله‌دار و مهر و اسیر تاسیس شد. (لینک در سامانه قوانین)
شهرستانهای استان فارس در سال ۱۳۶۹
۲۱ شهریور ۱۳۶۹: واحدهای تقسیمات کشوری استان فارس به مرکزیت شهر شیراز در هیات دولت تصویب شد. (سامانه قوانین) در این مصوبه استان فارس شامل ۱۵ شهرستان است و تغییرات تقسیمات کشوری بعدی بر پایه این مصوبه انجام شده است.
۱۱ – شهرستان لار به مرکزیت شهر لار مشتمل بر بخشهای:
الف: بخش مرکزی به مرکزیت شهر لار شامل دهستانهای: ۱- دهکویه، ۲- حومه، ۳ – درز و سایبان، ۴ – صحرای باغ، ۵ – فداغ و شهر گراش.
ب: بخش جویم به مرکزیت روستای جویم شامل دهستانهای: ۱ – جویم، ۲ – بنارویه، ۳ – هرم.
ج: بخش خنج به مرکزیت شهر خنج شامل دهستانهای: ۱ – سیف‌آباد، ۲ – محمله، ۳ – فیشور.
ه: بخش اوز به مرکزیت شهر اوز شامل دهستانهای: ۱ – بیدشهر، ۲ – ارد.
۱۲ – شهرستان لامرد به مرکزیت شهر لامرد مشتمل بر بخشهای:
الف: بخش مرکزی به مرکزیت شهر لامرد شامل دهستانهای: ۱ – اشکنان، ۲ – سیگار، ۳- وراوی، ۴ – خوزی، ۵ – بیرم، ۶ – علامرود دشت.
ب: بخش مهر به مرکزیت روستای مهر شامل دهستانهای: ۱ – گله‌دار، ۲ – مهر، ۳ – اسیر.
تغییرات دهه هفتاد: ۵ بخش جدید تشکیل شد
۲۹ خرداد ۱۳۷۰: تشکیل سه بخشهای بیرم، اشکنان و علامرودشت (در سامانه قوانین)
الف. بخش بیرم از لامرد جدا و با دو دهستان بیرم و فداغ در شهرستان لار تاسیس شد.
ب: بخش اشکنان به مرکزیت روستای اشکنان در تابعیت شهرستان لامرد از ترکیب دهستانهای ۱ – اشکنان ۲ – کال
ج: بخش علامرودشت به مرکزیت روستای چاه عینی در تابعیت شهرستان لامرد از ترکیب دهستانهای ۱ – خیرگو، ۲ – علامرودشت.
۳۱ فروردین ۱۳۷۲: دهستان فیشور از خنج جدا و به بخش اوز ملحق شد. (مقرره ۱۱۲۰۱)
۲ تیرماه ۱۳۷۲: روستای بنارویه به شهر تبدیل و به نام شهر بنارویه در تابعیت بخش جویم شهرستان لار قرار گیرد. (در سامانه قوانین)
۲۰ مرداد ۱۳۷۲: بخش گله‌دار به مرکزیت روستای گله‌دار شامل دهستانهای گله‌دار و اسیر در تابعیت شهرستان لامرد تاسیس شد. (در سامانه قوانین)
۱۵ آذرماه ۱۳۷۳: بخش گراش به مرکزیت شهر گراش و دو دهستان ارد و فداغ تشکیل شد. (مقرره ۸۴۷۴)
۱۵ آذرماه ۱۳۷۳: دهستان عمادده به مرکزیت روستای عمادده در تابعیت بخش بیرم تاسیس شد. (در سامانه قوانین)
۱۸ دی‌ماه ۱۳۷۳: روستاهای مهر و اشکنان در شهرستان لامرد به شهر ارتقا یافت. (در سامانه قوانین)
۵ مهرماه ۱۳۷۵: روستای بیرم مرکز بخش بیرم به شهر ارتقا پیدا کرد. (در سامانه قوانین)
تغییرات دهه هشتاد: شهرستان شدن مهر، خنج و گراش
۱۷ مهر ۱۳۸۰: شهرستان مهر به مرکزیت شهر مهر با سه بخش مرکزی شامل دهستانهای مهر و اردوا، بخش وراوی و بخش گله‌دار تشکیل شد. (در سامانه قوانین)
۲۷ بهمن ۱۳۸۱: بخش بنارویه به مرکزیت شهر بنارویه از ترکیب دهستانهای بنارویه و ده‌فیش در تابعیت شهرستان لارستان ایجاد و تأسیس گردد. (در سامانه قوانین)
۲۸ بهمن ۱۳۸۱: شهر خور در نزدیکی شهر لار تصویب شد. (مقرره ۲۱۸۰۸)
۷ بهمن ۱۳۸۳: شهرستان خنج به مرکزیت شهر خنج با بخش مرکزی شامل شهر خنج دهستانهای سیف‌آباد و تنگ نارک و بخش محمله شامل دهستانهای محمله و باغان تشکیل شد. (مقرره ۲۵۴۷۴)
۲۲ بهمن ۱۳۸۳: بخش اسیر به مرکزیت روستای اسیر از مجموع دو دهستان اسیر و دشت لاله در شهرستان مهر تاسیس شد. (در سامانه قوانین)
۲۶ بهمن ۱۳۸۳: بخش صحرای باغ در شهرستان لارستان تشکیل شد. (مقرره ۲۵۲۵۰)
۱۸ آذر ۱۳۸۶: تبدیل روستای لطیفی به شهر لطیفی (در سامانه قوانین)
۱۱ بهمن ۱۳۸۸: شهرستان گراش شامل بخشهای مرکزی، اوز و بیرم تشکیل شد. (مقرره ۴۱۷۲۸)
۱۴ بهمن ۱۳۸۸: فرمانداری لارستان به فرمانداری ویژه ارتقا پیدا کرد. (مقرره ۴۱۷۴۱)
۲ آبان ۱۳۸۹: بخشهای اوز و بیرم از شهرستان گراش جدا و به شهرستان لارستان ملحق شد. (مقرره ۴۱۷۴۱)
۲ آبان ۱۳۸۹: شهرستان گراش شامل بخشهای مرکزی و ارد قطعی شد. (مقرره ۵۷۸۳۸)
تغییرات دهه نود: کند شدن روند تقسیمات کشوری
۲۹ شهریور ۱۳۹۱ : بخش چاه‌ورز در شهرستان لامرد تشکیل شد. (در سامانه قوانین)
۷ مرداد ۱۳۹۷: با مصوبه دولت برای تبدیل روستای مرکز بخش به شهر، روستای ارد در شهرستان گراش به شهر ارتقا پیدا کرد. (در سامانه قوانین)
۷ مرداد ۱۳۹۷: با مصوبه دولت برای تبدیل روستای مرکز بخش به شهر، روستای چاه‌ورز در شهرستان لامرد به شهر ارتقا پیدا کرد. (در سامانه قوانین)
۲۶ بهمن ۱۳۹۷: نام عمادده به عمادشهر تغییر پیدا کرد. (در سامانه قوانین)
۱۱ اسفند ۱۳۹۷: روستای دهکویه در بخش مرکزی لارستان به شهر تبدیل شد. (در سامانه قوانین)
۱۰ مهر ۱۳۹۸: تشکیل شهرستان اوز شامل بخش مرکزی به مرکزیت شهر اوز از ترکیب دهستانهای اوز و فیشور و بخش بیدشهر به مرکزیت کوره با ترکیب دهستانهای قلات و بیدشهر (در سامانه قوانین)
۲۶ مرداد ۱۳۹۹: تشکیل بخش خیرگو در شهرستان لامرد (در سامانه قوانین)
۲۵ اسفند ۱۴۰۰: تشکیل شهرستان جویم
لار کی لارستان شد؟
تا سال ۱۳۸۰ در تقسیمات کشوری و مکاتبات اداری شهرستان لار وجود داشت. اما از این سال با مصوبه هیات دولت، نام این شهرستان به لارستان تغییر پیدا کرد. در واقع عمر رسمی نام لارستان ۱۸ سال است. هر چند پیش از این تاریخ به صورت غیر رسمی از نام لارستان استفاده می‌شد.
تغییر نام لار به لارستان با پیگیری سید منصور کشفی نماینده مجلس ششم در مهرماه ۱۳۸۰ نهایی شد.
تصویب نامه راجع به تغییر نام شهرستان لار به لارستان
هیأ‌ت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۰/۷/۱ بنابه پیشنهاد شماره ۲۵۹۵۰/۴۲/۱ مورخ ۱۳۸۰/۳/۱۹و‌زارت کشور و به استناد ماده (۱۳) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری ـ مصوب سال ۱۳۶۲ ـ تغییرات زیر را در استانهای فارس، مازندران و آذربایجان شرقی تصویب نمود:
۱ ـ نام شهرستان لار از توابع استان فارس به شهرستان لارستان تغییر یابد.
برای نامیدن صحیح، باید مرکز این شهرستان را لار، و خود شهرستان را لارستان نامید. در حال حاضر این شهرستان دارای بخشهای مرکزی، بنارویه، بیرم و صحرای باغ است.
ؤمان ایجاد استان “عجم” یا “اچم” و یا “استان لارستان” بزرگ و یا حتی فارس جنوبی فرا رسیده است. با ضمیمه تمام شهرها و روستاهای اچم زبان در منطقه و سواحل جنوبی.
شما چه کاره هستین تصمیم میگیرین ماصدسال زیرنظرلارنمیریم
در مصوبات جدید شنیده می شود بیرم به گراش الحاق شده هست .هنوز اطلاع دقیقی از تغییرات نیست
مدیر سایت مثل اینکه خیلی دلش میخواد لار استان بشود .خوب خود دولت بر اساس توانمندی تصمیم می گیرد .بعدش ارتقا لار و پیشرفت این شهر پیشرفت گراش هم هست ولی به شرطی که به حوزه گراش احترام بگذارد .مثلا الان حوزه استحفاظی و راهداری کوار۳۰هزار نفری با شیراز ۲میلیون نفری مشخص شده و تابلو نصب شده هست .اینکه هنوز لار تک جانبه عمل می کند و احترام قابل نیست واقعا جای تاسف دارد .وقتی به دور و برش احترام گذاشت و جلو پیشرفتش نگرفت اونوقت صلاحیت دارد نه هنوز دارد اذیت می کند و بعد ۱۰سال هنوز حوزه گرایش تابلو نزده اند.
اغا فکرت را توسعه بده تابلو تو فکرت بزن تابلو اهنی وچوبی زدن یا نزدن فرقی ندارد جهان شده دهکده تو هنوز دنبال بال سرخ وسفیدی ؟
سال تغییر نام لار به لارستان دقیق نیست چون تو شناسنامه من که متولد ۵۹هستم محل تنظیم نوشته لارستان شهر گراش از همون موقع هم بوده اونم تو مهمترین سند هر شخصی
سلام این حق لارستان است که به استان تبدیل شود از همه شهرستان ها قدمتش بیشتر است و حق مسلم لار است که به استان تبدیل شود البته با حفظ حقوق گراش حق گراش هم باید محترم شمرده شود و الان لار دو اداره کل داره باید لارستان به استان تبدیل شود و این حق مردم این خطه میباشد به امید روزی که لار مرکز استان باشد استان فارس جنوبی به مرکزیت لارستان بزرگ انشاالله
چرا مسولان وبعصی از مروم لار بدنبال تاسیس استان فارس جنوبی با مرکزیت لار هستند مردم ایران و دنیا از ایران چند شهر بزرگ مانند تهران اصفهان و شیراز تبربز اهواز و مشهد و وارومیه و.یزد .. بعنوان شهرهای اباد و مرکز استان میشناسند اما لار تا بخواد بشه لار مانندشهرهای نامبرده چند دهه یا چند نسل باید بگذره تا مردم به لارستان که بعضا هم با استان لرستان هم اشتباه میگیرند مرکز استان شود لذا از لاریها تقاضا میشود از خر شیطون پیاده شوند و بگذارید استان فارس که استانی خوش نام و نشان با مرکزیت شیراز است یکپارچه باقی بماند و ما هم هر وقت کسی از ما پرسید کجایی هستید بگوئیم فارس یا شیراز ولی شهری بنام لار اصلا نمیشناسند و متاسفانه عملکرد لاریها در این‌چند دهه موفق و از روی صدق و صفا و صمیمیت نبوده است و مردم خنج هم گراش هم مهر هم لامرد و حتی گراش و اوز هم بعلت بخاطر بد عهدی و بی عدالتی و افکار تنگ نظرانه لاریها در چند دهه گذشته راضی نیستند لار مرکز استان شود اگر اینجوری است اوز که ماببن لار و گراش و خنج واقع شده است مستحق تر از لار میباشد که مرکز استان شود تا بصورت عادلانه به سایر شهرها خدمات بدهد چون مردمی بافرهنگ و آزاد منش هستند.و با همه نوع افراد اهل سازش هستند اما من موافق تاسیس استان لارستان یا اوزستان نیستم . از مردم و مسولانی که بدنبال استان شدن لار هستند ایا حاضرند حقوق۰مردم حدود چهل درصد لارستان که اهل تسنن هستند پستهای مدریتی استان به نسبت جمعیت مابین تسنن و تشیع در سطح مرکز استان تقسیم کنند ؟
اوز اگرهم شهرستانه بدتر ازگراش هیچ پستی به مردمش نمی دن و بعدش نمام ادارات هم بدتر ازگراش باید خودشان بسازند. بعدش تا نمایندگی ادارت بهش بدن صدتا منت سرشان می گذلرند. نود درصد ابادی گراش ازشهردار قایدی شروع شد و فروش زمین ها .شهردار گراش موفق بوده وگرنه ربطی به شهرستانی نداره.دریک دوره مردم تصمیم گرفتند شهر خودشان اباد کنند و از ساخت بیمارستان گرفته تا دانشگاه .الان میگه مرکز استان فکر کردی توی گراش و اوز اداره تاسیس می شود همش دکوری و نمادین هست و اقماری هست .
لاریها در زمان شهرستان شدن گراش بانک آتش زدند و به ما فحش دادند، آنوقت میخواهی گراشیها زیر نظر لاریها برگردند؟ نخیر جانم. به امید تشکیل استان فارس جنوبی به مرکزیت شهر زیبای جهرم. با این مقالات و چرندیات نظر مردم خوب گراش را تغییر نخواهی داد جناب خواجه پور. لار غلط کرده استان شود.
احسنت….حتی لاریها زمان قبل شهرستان شدن اوز با طومار ان روی خودشون رو نشون دادن الان برای استان شدن دست دوستی میدن…چه خیال خامی …ادم همیشه باید انصاف رو برای همه دوست داشته باشه وقتی خوبی کردی خوبی میبینی….
با سلام .ضمن عرض تبریک به اوزیهای غیور بابت شهرستان شدنشان ان شاء الله هر چه زودتر جویم هم به حق خودش برسه تا متوهمین جایگاه حقیقی خود خود را بدانند که هیچی نیستند و نبوده اند که دیگه ل ل بزرک نکنند . والسلام
سر همتون کلاه گذاشتن لامردیها با کمک به بخش های دیگر به صورت غیر مستقیم ضمن کم کردن جمعیت اونها خودشون رو در آینده مطرح می کنند…… ببینید ما با شهرستانی همه موافقیم همان طور که شما دوست دارید پیشریفت کنید ما هم دوست داریم …. پس اینجا شما هم باید این حق رو به لار بدین که دوست داشته باشن پیشرفت کنند
حالا بحث و عوض میکنیم با تقسیم لار و جهرم جمعیت این دوشهر کم شده از طرفی لامرد رده سوم جمعیت در جنوب فارس داره که با تلاش تاسیس شهرک جدید که پیش بینی ۵۰۰۰۰ نفری شده جمعیت افزایش پیدا میکنه …
حالا بقیه کارا مسئولین پرنفوذ اونها دارن کخ مثلا اسم شهرک ۵۰۰۰۰ نفری رو علم کنند هرچند ۱۰۰۰ نفر ساکن باشند .
همه چیز آماده است به جز رضایت یه عده نه مردم بلکه یه عده ای خاص …
استان میشه گذاشت فارس جنوبی واسه اونهایی که به لارستان حساسیت دارن ولی نزدیکی به مرکز از جمله مزایایی است که بعضی شهرستان ها از دست خواند داد …….
حتی نظر شخصی بنده اینه که بین لار و گراش ساختمان های مربوطط به ادارت کل دایر بشه یه مقدار مسئله حل میشه اسم که فارس جنوبی است تابلو ادارت و نامه ها هم فارس جنوبی حک میشه
من خرامه ای هستم سال ۷۰کلاس دوم دبیرستان بودم جغرافیای استان فارس لار در کتاب شامل بخشهای جویم، خنج،مرکزی،لامرد بود یادمه معلم گفت لامرد دوساله از لار جدا شده اما کتاب هنوز اصلاح نکرده و بخش بنارویه اضاف شده بود که در کتاب نبود .
من شهرهای لار و جهرم و فسا و داراب زیاد آمدم، در این شهرها به نظر فسا از همه سرتره هم از لحاظ شهریت، امکانات و مهمتر از همه آب و هوا و دانشگاههای خوبی که دارد.بقیه نه آب و هوایی دادند که موقعیت
ضمنا در همین مقاله هم نوشته شده که فسا جز اولین شهرستانهای فارس یا استان هفتم بوده و قدمت فرمانداری آن زیاده.
قدیمیها میگن هنگ ژاندارمری فسا تا بندر لنگه پوشش میداد
در مناطق ما شهر اسیر به نسبت از سایر جاها خوش آب و هواتر هست و جاذبه های باستانی و دیدنی و تفریح گاههای خوبی دارد.